Muhammed b. Kalavun’un Üçüncü Saltanat Dönemi’nde (1310-1341/H. 709-741)Memlûk İktisadi Hayatını Etkileyen Unsurlara Genel Bir Bakış

Author:

Number of pages:
201-216
Language:
Year-Number:
2019-Volume 14 Issue 2

Jeopolitik ve stratejik açılardan Yakındoğu coğrafyasının önemli bölgelerinden biri olan Mısır’da Nil nehri parlak medeniyetlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. İslamî dönemin başlamasından günümüze uzanan tarihsel süreçte Memlûk hâkimiyeti Mısır’a yaptığı katkılar bakımından büyük önem taşır. Memlûk Tarihi’nde de Muhammed b. Kalavun Dönemi(1293-1341) tarihçilerin kayıtlarında kalan ilgi çekici notlar ve günümüze ulaşan somut eserleriyle ayrıca ehemmiyet arz eder. Muhammed b. Kalavun genel devlet siyaseti olarak bir taraftan Haremeyn’in hamiliği rolünü başarıyla oynarken diğer yandan Aragon, Kastilya, Venedik gibi devletlerle çok boyutlu ilişkiler kurma vizyonuna sahip olduğunu ortaya koymuştur. Memlûk siyasi tarihinde en uzun süre hükümdarlık yapan Muhammed b. Kalavun aynı zamanda devleti iktisadi açıdan en yüksek seviyeye çıkaran hükümdar olarak tarihe geçmiştir. Eldeki veriler dinar için ideal ve şer’i vezin olan 4.25 gram, dirhem için ise 2.97 gramlık ölçülere en yakın değerlere Muhammed b. Kalavun Dönemi’nde ulaşıldığını net olarak ortaya koymaktadır. Nitekim bu dönemde dinar ve dirhemin kazandığı 4 ve 2.93 gr. seviyelerinin Memlûk Devleti yıkılana kadar bir daha yakalanamadığı görülmektedir. Memlûk parasının değer kazanmasında ya da değerinin korunmasında Muhammed b. Kalavun’un titizlikle uyguladığı iktisat politikalarının katkısı büyüktür. Üretimi artırıcı vergi uygulamaları, er-Ravku’n-Nâsırî adıyla bilinen büyük ve köklü toprak reformu ve sahte parayla etkin mücadelenin paranın değerini korumada önemli rolleri olduğu görülmektedir. Muhammed b. Kalavun Dönemi’nde iktisadi açıdan yakalanan büyük başarılara rağmen, aynı zamanda Memlûk ekonomisini olumsuz etkileyen pek çok durum olduğu görülmektedir. Yönetim sisteminden kaynaklan krizler, salgın hastalıkların neden olduğu toplu ölümler, kitlesel göç hareketleri, doğal afetler, Nil rejiminin düzensizliklerinden kaynaklanan kuraklık ya da taşkınlara bağlı olarak ortaya çıkan enflasyon hareketleri bu dönemde Memlûk iktisadi hayatını olumsuz etkileyen unsurlar olarak dikkat çekmektedir. Her şeye rağmen Muhammed b. Kalavun’un iktisadi sorunlara çözüm bulma ve Memlûk ekonomisini idare bakımından başarılı olduğuna hükmetmek mümkün görünmektedir.

Keywords


Nile River set the stage for the appearance of outstanding civilisations in Egypt – one of the geopolitically and strategically important regions of the Near East. Mamluk authority is of great importance in terms of their contributions to Egyptin the historical process from the times when Islamic domination started, to our present day. Muhammed b.Kalavun period (1293-1341) is also significant for the intriguing notes in the records of historians and tangible works existed until today.Whilst playing the role of protectorate of Haremeyn(Mecca and Medina) in general state politics; Muhammed b.Kalavun displayed that he had the vision of making multidimensional contacts with states such as Aragon, Castile and Venezia. Muhammed b. Kalavun, who ruled the longest in the political history of Mamluks, at the same time, marked his name in history as the ruler maximising the state in terms of economics.Available data encloses that the closest value as 4.25 grams, ideal measurement for dinar, and 2.97 grams for dirham were reached during Muhammed b. Kalavun. Indeed, it is a fact that 4 and 2.93 gr value of dinar and dirham in this period could not be matched until the Mamluk Sultanate fell. Economic policies carefully applied by Muhammed b. Kalavun have great contribution to increase and maintaine the value of Mamluk currency. It is obvious that production-increasing tax applications, grand and radical land reform known as er-Ravku’n-Nasrıri and fight against counterfeit money have significant role in protecting the value of the money. Despite of great success in economics in Muhammed b. Kalavun Period, it can also be observed that there are many cases affecting Mamluk economy in a negative way. Crisis resulting from administrative system, deaths following epidemics, mass migration, natural disasters, drought resulted from irregularities in Nile’s regime and inflations in parallel with overflows catch attention as negative effectors of Mamluk economic life. Nonetheless;it appears to be possible to conclude that Muhammed b. Kalavun was successful at finding solutions in economic problems and managing the Mamluk economy.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,581
Number of downloads 723

Share

Turkish Studies - Historical Analysis
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.