İktisat tarihçileri ve ekonomistlere göre dünya üzerinde iki tür model vardır. Sosyalist merkezi planlamaya dayalı ekonomi ve serbest piyasa ekonomisi modeli. Bir üçüncü yol olarak özellikle İslam dünyasında çalışmalar yapılmış ama teorik düzeyi yeterli seviyeye çıkamamıştır. Örneğin; bankacılık sektörüne olan bakış açısı İslami entelektüellerde hala tartışılan bir konudur. SSCB’nin dağılmasından sonra rakipsiz kalan kapitalizme alternatif olarak paradigmalar geliştirilmeye çalışılmaktadır. Özellikle iktisat okullarında eğitimin neo-liberal çerçevede tek yönlü verilmesi bugün itibariyle bazı kesimlerin tepkisini çekmektedir. Bu tepkiyi veren kurumlardan birisi de Santa Fe Enstitüsüdür. Bu enstitü kapitalizmin ezici hakimiyetine karşı yeni teoriler ortaya koyarken kapitalizmin zayıf yanlarını tespit ederek tutarlı bir kapitalizm eleştirisi yapmaktadır. Her toplum kendi siyasi, kültürel ve sosyolojik yapısına uygun olarak gelişimini ve sistemini kurabilmelidir. En demokratik yolun da bu olabileceğini düşünebiliriz. Zira güçlü olanın kendi dinamiklerini zayıf ülkelere dayatması ancak totalitarizm olabilir. Her toplumun gelişim süreci farklı seyir izler, olgulara yaklaşımı kültürüne, dinine ve sosyolojisine göre değişebilir. Dolayısıyla toplumları monist bir perspektiften ele alarak değerlendirmek tekçi bir zihniyetin ürünü diyebiliriz. Çalışmanın hedefi dünyada yaşanan sistem sorununu ve alternatif paradigmanın özelliklerini ana hatlarıyla ortaya koymaktır. Çalışmada şu anda neo-liberalizm hâkim bir ideoloji olsa da sürekli krizler doğuran bir sistem olduğu için üçüncü ve alternatif bir modelin geliştirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

According to economic historians and economists, there are two types of models in the World: Economy based on socialist central planning model and the free market economy model. As a thirdway, studies have been carried out especially in the Islamic world, but its the oretical level has not reached a sufficient level. For example, the perspective on the banking sector is still an issue that is debate damong Islamic intellectuals. The paradigm sare tried to be developed as an alternative to capitalism after the dissolution of the USSR, which remain edunrivaled. The one-way delivery of education in the neo-liberal framework, especially in economics schools, has attracted there actions of some sections as of today. One of the institutions that gave this kind of reaction is the Santa Fe Institute. While this institute introduces new theories against the overwhelming domination of capitalism, it identifies the weaknesses of capitalism and makes a consistent critique of capitalism. Each society should be able to establish its development and system in accordance with its political, cultural and sociological structure and we may assume that this may be the most democratic way since totalitarianism can only be for the strong to impose their dynamics on weak countries. The development process of each society has a different path, that its approach to the facts may change according to its culture, religion, sociology. Therefore, it can be inferred that evaluating societies from a monist perspective is the product of a monist mentality. The goal of this study is to reveal the global systemic problem and features of the alternative economic paradigm with its main aspects. Our study comes to an outcome that, although neo-liberalism is the dominant ideology, since it always leads to crisis, a third and an alternative model might be developed.