Hatıratlar tarih araştırmalarında değerli kabul edilen bilgi kaynaklarındandır. Ancak bunların doğru metodoloji ile gözden geçirilip tarihin hizmetine sunulması önemlidir. Bu açıdan bakıldığında bir hatıratın sosyal, siyasi ve kültürel bağlamda tarihe katkı sağladığı söylenebilir. Bâbür Şâh (1483-1530), Hindistan’da kurduğu Bâbürlüler Devleti (1526-1858) ile Türk tarihinde önemli bir sayfa açan mühim bir devlet adamıdır. O, aynı zamanda şair ve yazardır. Yazdığı hatıratı ile dünyaca tanınan Babür Şah’ın Bâbürnâme’si her şeyden önce bir otobiyografi olmakla beraber, muhteviyatı dolayısıyla gerek edebî nevi gerekse mahiyeti bakımından çok yönlülük ve değişkenlik gösterir. Eski Türk edebiyatında örneği yok denecek kadar nâdir görülebilen otobiyografi nevinde ve üstelik bir hükümdarın kaleminden çıkmış olması bakımından Bâbürnâme, benzeri bulunmayan bir eser olarak gittikçe artan bir alâka ve takdirin merkezi haline gelmiştir. Bâbür Şah’ın kızı Gülbeden Begüm (1523-1603) de babasından aldığı yazarlık geleneğini devam ettirerek kendi dönemine ışık tutacak bir eser kaleme almıştır. Gülbeden Begüm tarafından kaleme alınan Hümâyûnnâme isimli hatıratın sosyal tarih açısından muhteva analizi yöntemi kullanılarak incelenip yorumlanması, bu çalışmanın temel amacıdır. Hümâyûnnâme, Bâbürlü saray hayatı, adetler, gelenek ve görenekler, düğünler, eğlenceler, dini merasimler, hanedan üyeleri vs. başta olmak üzere sosyal tarih alanında araştırmacıya önemli veriler sunmaktadır. Bu çalışma, Gülbeden Begüm’ün Hümâyûnnâmesi’nin literatürde ilk kez muhteva analizi yöntemiyle tetkikini yapmış; hatıratta geçen sosyal tarihe dair belli başlı kavramlar, kategorize edilerek sayılmış, listelenmiş ve yorumlanmıştır. Kavramların incelenmesi, Orta Çağ Hindistan’ının sosyal, kültürel, dinî, ekonomik vb. açıdan tanınmasını sağlayacak aynı zamanda günümüz yaşantısıyla karşılaştırma fırsatı tanıyarak sosyal tarihe katkı sağlayacaktır.

Memories are considered as an essential resources. However, we can not build our history records by only relying on the memories. There should be methodologies to be used to examine and figure out the correctness of them. From this point of view, one memory can sometimes create an immortal change or effect on social, political or cultural aspects. Babur Shah (1483-1530) is an precious statesman who opened an important page in Turkish history with The State of Baburid (1526-1858) in India. He is also a poet and writer. Babur Shah’s Baburnama, which is known worldwide for his memoirs, is an autobiography above all, but due to its content, it shows versatility and variability in terms of its literary genre and nature. In ancient Turkish literature, Baburnama has become a center of increasing interest and appreciation as an unprecedented work in the sense of autobiography, the example of which can be seen as almost nothing. Babur Shah’s daughter Gülbeden Begum (1523-1603) continued his writing tradition and wrote a book to shed light of the period. Humayunnama, a diary or a journal that has been written by Gulbadan Begum includes a very comprehensive details about their social lives in their times. Humayunnama has been selected and will be used to examine and analyze as a part of our studies. It provides a great range of information about life in the palace, traditions, religious rituals, members of dynasty, etc. that can be an essential resource for a study will be held on Social History. This will be first study that will examine Humayunnama of Gulbadan Begum with the methods of content analyzes. Examination of concepts, medieval India’s social, cultural, religious, economic etc. In addition, it will contribute to social history by providing the opportunity to be compared with today’s life.