KAZAK AİLE YAPISINDA KÜLTÜREL VE MİTOLOJİK KAVRAMLAR: OTAĞ, OCAK, ŞANIRAQ, DASTARHAN

Author:

Number of pages:
821-832
Language:
Türkçe
Year-Number:
2019-Volume 14 Issue 4

Kazaklarda aile kurumu, diğer toplumlarda olduğu gibi zaman içerisinde değişime uğramıştır. Aile kurumunun değişimine rağmen hâlen ayakta kalan unsurlar ise aile ile bütünleşen otağ, ocak, şanıraq ve dastarhan kavramlarıdır. Bu kavramlar, Kazak dili ve kültürü içerisinde tarihî, kültürel ve mitolojik anlamlarını günümüzde de devam ettirmektedir. Kavramların simgelerle örtüştürülerek Kazak kültürünün vazgeçilmez unsurları olduğu görülmektedir. Makale, 2010 yılında Kazakistan’ın Türkistan, Çimkent ve Almatı şehir ve köylerinde yapılan sözlü tarih araştırma verileri ve bulgularının analiz ve incelemesine dayanmaktadır. İlk olarak, yapılan derinlemesine görüşmelerde görüşmecilerin aile tanımlarında kullandıkları kavramların neler olduğu; ikinci olarak otbası, ocak, şanıraq ve dastarhan gibi kavramların kültürel ve mitolojik anlamları ortaya çıkarıldı. Görüşmecilerin belleklerinde tasavvur ettikleri aile betimlemeleri olduğu için genelleştirici yorumlamalara da yer verildi. Kazak görüşmeciler, yaşadıklarını, gördüklerini, miras bırakılanları ve miras ettikleri anlam kodlarını simgesel unsurlarla dile getirmişlerdir. Değerlendirme çerçevesinde tarih ile kültürel bellek arasında bağ kuran makalenin konusu, disiplinler arası bir yaklaşımla incelendi. Toplumun temeli aile kurumu, anne, baba ve çocuktur. Ayrıca, bu birliğin getirdiği ilişkiler ve gelenekler tüm toplumu etkilemektedir. Aile kurumu, siyasi otoriterler tarafından yönlendirilebileceği veya kültürel hareketlerle dönüştürülebilmektedir. Kazak ailesindeki bu dönüşümün hissedildiği süreç Çarlık ve Sovyet dönemleridir. Bu dönemlerde Ruslaşma ve modernleşmenin etkisine rağmen, makale sonucunda mitolojik ve kültürel anlamların Kazak halkının kültürel hatıralarında korunduğu görüldü.

Keywords


As in other societies, the family institution has changed over time in Kazakhs. The elements that survive despite the change of the family institution are the concepts of otag (tenth), ocak (cooker), şanıraq (tenth pole), and dastarhan (floor table) which are integrated with the family. These concepts continue their historical, cultural and mythological meanings in Kazakh language and culture. It is seen that the concepts are indispensable elements of Kazakh culture by overlapping with symbols. The article is based on the analysis of data and findings of the oral history research data conducted in 2010 in the villages and cities Turkestan, Shymkent, and Almaty of Kazakhstan. Firstly, in-depth interviews revealed what symbolic concepts the interviewees used in their family definitions, and secondly, the symbolic expressions used in describing the Kazakh family were discussed with the concepts of "otbası" (family), "ocak" (cooker), "şanıraq" (tenth pole) and "dastarhan" (floor table) concepts were discussed with their cultural and mythological meanings. Interpretations, which were either generalizing or singular, were also included, as there were family descriptions in the memory of the interviewees. Kazakh interviewees expressed their experiences, what they saw, those that were inherited and the meaning codes they inherited through symbolic metaphors. The subject of the article, which establishes a link between history and cultural memory within the framework of the query, was examined with an interdisciplinary approach. As a result of the article, it was seen that the change of family institution can be directed by political administrations or shaped by cultural movements. The most powerful oppression period in the Kazakh family was the Tsarist and Soviet periods. Despite the influence of Russification and modernization in these periods, it was seen that the mythological and cultural meanings were preserved in the cultural memories of Kazakh people.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,783
Number of downloads 753

Share

Turkish Studies - Historical Analysis
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.