Bu çalışmanın amacı, uzun zamandır girişimciliği ve rekabetçiliği ile dikkatleri üzerine çeken Kayseri Hacılar’ın yaklaşık bir asır önceki iktisadi zenginlik düzeyini ve gayri menkul varlıklar üzerinden servetin dağılımını tespit etmektir. Bu çerçevede, o dönemde Hacılar’a bağlı toplam dört mahalle ve bir de yabancılardan oluşan köyle ilgili belgeler okunmuş; ancak çalışmada sadece Yukarı Mahalle ile ilgili veriler analiz edilmiştir. Çalışmanın temelini teşkil eden belgeler Kayseri Hacılara ait Hülâsa Defterleri’nden alınmıştır. Kayıtlarda mahalle sakinlerinin sahip oldukları mülkleri ağırlıklı olarak müstakil mülk olarak tuttukları ve çoğunlukla yüksek değer ifade eden ve o döneme göre nispeten yüksek refah seviyesinde şehirli/merkezi bir hayata hitap eden bağ, hane, tarla cehri ve bahçe türünden varlıklara sahip oldukları anlaşılmaktadır. Toplam mülkün kıymeti ve ödenen vergi içerisinde en büyük pay müstakil hanelere aittir. Mahallede servetin oldukça dengesiz bir şekilde dağıldığı görülse de zenginlik düzeyi arttıkça servetten alınan vergilerin de arttığı, hatta vergi yükünün toplumun alt kesimlerinde oldukça düşük olduğu söylenebilir. Hacıların toplam dört mahallesi ve yabancılardan oluşan köyün genel mal varlığının tespiti sonucunda ilk on zengininin dördünün Yukarı Mahalle sakinlerinden olduğu anlaşılmıştır. Son olarak, diğer mahallelerden farklı olarak bu mahalledeki en zengin on kişinin toplam altı aileden geldiği anlaşılmaktadır. Anlaşılan o ki, Yukarı Mahallede yakın akraba sayısı fazla ve/veya zenginlik daha ziyade belli ailelerde toplanmış durumdadır.

The purpose of this study is to determine the level of richness and distribution of wealth through real estates belonging to Kayseri Hacılar about a century ago. The documents for the four quarters and a village of foreigners belonging to Hacılar that time have been collected and read but only the data related to the Yukarı Quarter have been analyzed in this paper. The documents have been taken from the Hülâsa Defters (‘Ottoman Real Estates Summary Notebooks’ held at Erciyes University Archives) for Kayseri Hacılar. The real estates owned by the residents of this quarter was mainly separate estates with high economic values representing relatively high level of city life as vineyards, houses, field buckthorn (rhamnus, cehri), and garden type assets. The highest share in the value of total real estates and tax payments were belonging to detached houses. Although wealth in the quarter was distributed unevenly, it’s true that tax payments increased as the level of wealth increased, and low wealth people paid very low taxes. Finally; In contrast to the other neighborhoods, the wealthiest ten people in the neighborhood came from a total of six families. Apparently, most of the upper neighborhood residents were close relatives and/or wealth was gathered in certain families.