Ortaokul Türkçe derslerinin amacı, kapsamı, işlenişi, ölçme ve değerlendirmeleri gibi konular öğretim programlarında belirtilmektedir. Yayımlanan Türkçe Dersi Öğretim Programlarında küçük değişiklikler olmakla birlikte son olarak 2019 yılında yayımlanan Türkçe Dersi Öğretim Programında temel olarak dört ana beceriden/kazanımdan bahsedilmektedir. Bunlar: Okuma, yazma, dinleme/izleme ve konuşmadır. Osmanlı Devleti 2. Abdülhamid Devri’nde, ilki 1316 Hicri 1899/1900 Miladi tarihinde olmak üzere altı yıl boyunca Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye (Maarif Salnamesi) adıyla hacimli eğitim yıllıkları yayımlanmıştır. Bu yıllıklarda; eğitim tarihi, Osmanlı Devleti’nin kapsadığı sınırlar içinde yer alan idareciler, öğretmenler, öğrenciler, okullar, okullarda gösterilen dersler, derslerin işlenişini, vb. veriler toplu olarak görülebilmektedir. Bu açıdan dönemin öğretim programı özelliği taşıyan bu yıllıklar eğitim tarihi açısından önemlidir.  Bu çalışmada ortaokul Türkçe dersi okuma becerisi, ilk olması sebebiyle 1316 H Maarif Salnamesi ve son program olan 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı kaynak alınarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Doküman incelemesi yöntemi kullanılarak oluşturulan çalışmada içerik analizi yönteminden de faydalanılmıştır. Osmanlı Türkçesi olarak basılan 1316 H tarihli Maarif Salnamesi araştırmacı tarafından günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Araştırma kapsamına giren ortaokullar, Türkçe dersleri, derslerin ayrıntılı açıklamaları, nizamnameler, talimatnameler vb. konular ayrıca üzerinde durularak analiz edilmiştir. 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programında yer alan başlıklar doğrultusunda karşılaştırmalı inceleme yapılmıştır. Geçmiş ve günümüz ortaokulları, Türkçe dersleri ve okuma becerisi bahsi geçen iki kaynak ele alınarak karşılaştırmalı olarak incelenmiş, okuma becerisi kazandırma hedefi nitelik ve nicelik olarak karşılaştırılmış, ölçme-değerlendirme yaklaşımları ortaya konulmuştur. Sonuç olarak 1316 H Maarif Salnamesinde dönemin ortaokullarında yer alan Türkçe ders saatlerinin daha az olduğu görülmüş, Türkçe derslerinin farklı isimlerle (hüsn-i hat, imla, kıraat, kitabet vb.) ders çizlgelerinde yer aldığı tespit edilmiş, bu derslerin işlenişi, yöntem-teknik açısından verilen ayrıntıların 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programına göre daha fazla olduğu bununla birlikte hedef kazanımların ayrıntılandırılmadığı görülmüştür. Ölçme-değerlendirme açısından incelendiğinde hem 1316 H Maarif Salnamesinde hem de 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programında süreç odaklı bir değerlendirme ön plana çıkmaktadır. Bunula birlikte 1316 H tarihli Maarif Salnamesinde nizamnamelerde, çeşitli mesleklerin giriş sınavlarında ve farklı okullara ya da bir üst kademedeki okulların giriş sınavlarının talimatnamelerinde Türkçe dersi okuma becerisinin çok iyi düzeyde olması beklentisi açıkça görülmektedir.

Subjects such as the purpose, scope, processing, measurement and evaluation of secondary school Turkish lessons are specified in the curriculum. Although there are minor changes in the published Turkish Language Curriculum, four main skills/acquisitions are basically mentioned in the Turkish Language Curriculum published in 2019. These are reading, writing, listening/watching and speaking.

During the reign of Abdulhamid II, voluminous educational yearbooks were published under the name Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye (Education Yearbook) for six years, the first of which was in 1316 Hijri 1899/1900 Gregorian. In these annuals; The history of education includes administrators, teachers, students, schools, lessons taught in schools, the teaching of lessons, etc., within the borders of the Ottoman Empire. data can be viewed in aggregate. In this respect, these annuals, which have the characteristics of the curriculum of the period, are important in terms of education history.

In this study, secondary school Turkish course reading skill was comparatively examined based on the 1316 H Education Yearbook and the last program, the 2019 Turkish Course Curriculum. The content analysis method was also used in the study, which was created using the document review method. The Yearbook of Education dated 1316 H, which was published in Ottoman Turkish, was translated into modern Turkish by the researcher. Secondary schools within the scope of the research, Turkish lessons, detailed explanations of the lessons, regulations, instructions, etc. Topics were also analyzed with emphasis. A comparative analysis was made in line with the titles in the 2019 Turkish Language Curriculum.

Past and present secondary schools, Turkish lessons and reading skills were examined comparatively by considering the two sources mentioned, the aim of gaining reading skills was compared in terms of quality and quantity, and measurement-evaluation approaches were put forward.

As a result, in the 1316 H Education Yearbook, it was seen that the Turkish lesson hours in the secondary schools of the period were less, it was determined that the Turkish lessons were included in the lesson plans with different names (hüsn-i calligraphy, orthography, recitation, inscription, etc.). It has been seen that the details given in terms of the 2019 Turkish Lesson Curriculum are more than the 2019 Turkish Lesson Curriculum, however, the target acquisitions are not detailed. When examined in terms of assessment and evaluation, a process-oriented evaluation comes to the fore both in the 1316 H Education Yearbook and in the 2019 Turkish Course Curriculum. However, it is clearly seen that the expectation of reading Turkish lessons at a very good level is seen in the regulations in the Education Yearbook dated 1316 H, in the entrance exams of various professions and in the regulations of the entrance exams of different schools or schools at a higher level.