Letâifnâmelerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Author:

Number of pages:
623-649
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 4

Letaifnameler klasik Türk edebiyatında manzum, mensur veya manzum-mensur olarak yazılan, gülmece, hikmet, hiciv ve kıssa içerikli kısa anlatılardan oluşan bir türdür. Türe dair metinler toplumun hafızasında yer alan asırlık tecrübeleri, folklorik özellikleri, dil hazinesini ve insana ve hayata bakış açısını yansıtmaları bakımından önem taşır. Letaifnameler ayrıca içerdikleri mizah, hikmet ve kıssalardan ötürü değerlerin anlaşılması ve aktarılması yönünden de kıymetlidir. Bu çalışmanın amacı letâifnâme türündeki bazı eserlerin değerler eğitimine yapacağı katkıları incelemektir. Çalışmada “nitel araştırma” yöntemi ve “doküman incelemesi” deseni kullanılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan “Değer Belirleme Formu” yardımıyla toplanmıştır. Çalışmanın materyalini; Ahmed-i Dai’nin Mutâyebât ismiyle bir araya toplanmış şiirleri, Lâmi’î Çelebi’nin Letâifnâmesi, Şeyhülislam Feyzullah Efendi Letâifnâmesi, yazarı bilinmeyen Dürrü’l-Letaif isimli latife mecmuası, XIX. yüzyıldan alınmış 24 farklı latife metnini içeren Nuray Asan’ın hazırladığı Yeni Türk Edebiyatında Latife başlıklı doktora tezi ve Fâik Reşad’ın Külliyât-i Letaîf isimli eserleri oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda değer belirleme formunda yer verilen ve kök değerleri de kapsayan toplam 20 temel değer ve bu değerlere bağlı alt değerler belirlenmiştir. Çalışma sonucunda incelenen letâifnâme metinlerinde tespit edilen temel değerler şunlardır: adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik, hazırcevaplık, empati, nezaket, maddiyat, inanç, bilimsellik, sağlık, insan onuru, çalışkanlık ve statüdür. Bu değerlerin aktarıldığı latifeler ilgili materyalden aynen alıntılanmış ve kısaca yorumlanmıştır. Böylelikle letaifnamelerin birçok değere yer vermeleri bakımından değerler eğitimi açısından zengin metinler oldukları ortaya konmaya çalışılmıştır.

Keywords


Letaifnames are a genre of short narratives written in verse, prose or verse-prose in classical Turkish literature, consisting of humor, wisdom, satire and parables. The texts related to the genre are important in terms of reflecting the centuries-old experiences, folkloric features, linguistic treasure and the perspective of human and life in the memory of the society. The aim of this study is to examine the contributions of some works in the letâifnâme genre to values education. “Qualitative research method” and ‘document analysis’ design were used in the study. The data were collected with the help of the “Value Determination Form” created by the researchers. The material of the study consists of Ahmed-i Dai’s poems gathered together under the name Mutâyebât, Lâmi'î Çelebi’s Letâifnâme, Şeyhülislam Feyzullah Efendi’s Letâifnâme, the latife collection named Dürrü'l-Letaif whose author is unknown, Nuray Asan’s doctoral dissertation titled Latife in New Turkish Literature, which includes 24 different latife texts taken from the 19th century, and Fâik Reşad’s Külliyât-i Letaîf. As a result of the study, a total of 20 basic values and sub-values related to these values, which are included in the value determination form and which also include root values, were determined. The core values identified in the letaifname texts analyzed as a result of the study are: justice, friendship, honesty, self-control, patience, respect, love, responsibility, patriotism, helpfulness, wit, empathy, kindness, materialism, faith, scientificity, health, human dignity, diligence, status. The latifes in which these values are conveyed are quoted verbatim from the relevant material and briefly interpreted. In this way, it was tried to reveal that letaifnamas are rich texts in terms of values education in terms of including many values.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 23
Number of downloads 66

Share

Turkish Studies-Educational Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.