Kişilik Özelliklerinin Travma Sonrası Ahlaki Uzaklaşma Üzerindeki Etkisi

Author:

Number of pages:
489-506
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 3

Yaşam boyunca birden çok travmatik yaşantı deneyimlenebilmektedir. Ancak travma sonrasında verilen tepkiler bireylere özgü olarak ortaya çıkmaktadır. Bu tepkilerden birisi de ahlaki uzaklaşma olarak ifade edilebilir. Bu çalışmada kişilik özelliklerinin, travmatik yaşantılara maruz kalan ya da şahit olan bireylerin ahlaki uzaklaşma düzeylerine etkisi incelenmiştir. Çalışma grubunu kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak ulaşılan, travmatik yaşantıyı deneyimlemiş 18 yaş üzerindeki 300 kişi oluşturmuştur. Çalışma kapsamında Eysenck Kişilik Anketi-Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu (EKA-GGK), Yaşam Olayları Kontrol Listesi-5 ve Ahlaki Uzaklaşma Ölçeği kullanılmıştır. Kişilik özelliklerini oluşturan dışadönüklük, yalan, nörotisizm ve psikotisizm boyutlarının ahlaki uzaklaşmaya etkisi çoklu doğrusal regresyon analizi ile incelenmiştir. Ayrıca ahlaki uzaklaşma düzeyleri kişisel bilgi formunda yer alan yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve ilişki durumuna göre karşılaştırılmıştır. Gruplar arası farklılıkların analizinde Anova ve T-testi’ne yer verilmiştir. Araştırma sonucuna göre travmatik deneyimler ile ahlaki uzaklaşma arasında düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır. Bununla birlikte kişilik özelliklerinin ahlaki uzaklaşmaya olan etkisi %10 olarak bulunmuştur. Cinsiyete göre ahlaki uzaklaşma düzeyleri incelendiğinde erkeklerin kadınlardan daha yüksek puanlar aldığı görülmüştür. Ancak yaş, eğitim ve ilişki durumu açısından gruplar arası farklılaşma saptanmamıştır. Kişilik özelliklerini oluşturan her bir alt boyut cinsiyete göre karşılaştırıldığında ise herhangi bir boyutta anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Çalışma sonucunda edinilen bulgular literatür ışığında tartışılıp öneriler sunulmuştur.

Keywords


 More than one traumatic experience can be experienced throughout life. However, reactions after trauma are specific to individuals. One of these can be expressed as moral disengagement. This study examined the effect of personality traits on the moral disengagement levels of individuals exposed to or witnessed traumatic experiences. The study group consisted of 300 people over 18 who had experienced traumatic incidents using a random sampling method. Within the scope of the study, the Eysenck Personality Questionnaire-Revised Shortened Form, Life Events Checklist-5, and Moral Disengagement Scale were used. The effects of the dimensions of extraversion, lying, neuroticism, and psychoticism, which constitute the personality traits, on moral disengagement were examined using multiple linear regression analysis. Furthermore, moral disengagement levels were compared according to age, gender, educational status, and relationship status in the personal information form. ANOVA and T-test were used to analyze group differences. The research results showed that there was a low-level positive significant relationship between traumatic experiences and moral disengagement. However, the effect of personality traits on moral disengagement was 10%. When the levels of moral disengagement were examined by gender, it was observed that men received higher scores than women. However, no differences were found between groups regarding age, education, and relationship status. When the sub-dimensions of personality traits were compared by gender, no significant difference was found in any dimension. The findings were discussed in the light of the literature, and suggestions were presented.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 95
Number of downloads 94

Share

Turkish Studies-Educational Sciences
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.