21. yüzyılda sanayi alanındaki gelişmeler ve hızla gelişen teknoloji beraberinde çevre sorunlarını da getirmiştir. Su, hava ve toprak kirliliği; bilinçsiz kentleşme, kesilen ağaçlar yok edilen ormanlar, nesli tükenen ve tükenmekte olan canlılar, küresel ısınmanın yanı sıra giderek artan kuraklık insanoğlu için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. İnsanoğlu kendisini doğanın parçası olarak değil sahibi olarak görerek doğayı sınırsızca tüketme hakkını kendisinde bulmuş fakat bu sorunlardan en çok etkilenen yine kendisi olmuştur. Çevre ile ilgili sorunlar artık sadece çevre bilimcilerin sorunları olmaktan çıkmış ve bütün alanları ilgilendirmeye başlamıştır. Edebiyat da toplumlar üzerindeki etkisini kullanarak çevresel sorunlara yönelik farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Bu düşünce sonucunda ortaya çıkan çevreci eleştiriye uygun anlatılarda insanı metnin merkezinden kaldırarak doğayı metnin merkezine alma yaklaşımı, eğilimi sezilir. Yine bu durumu destekler nitelikte insan öznesine tanınan sonsuz imtiyazın kaldırılmasına yer verilir. Doğanın edebiyata yansımasını merkezine alan çevreci eleştiriye göre, sürdürülebilir bir dünya için edebiyat ile çevresel bir farkındalık yaratılmalıdır. Bu bağlamda, bu araştırmada Türkçe ders kitaplarında yer alan metinleri incelemek amaçlanmıştır. Ders kitapları sınıf içi öğrenmenin en etkili materyalidir ve ders kitaplarında yer alan metinlerin niteliği oldukça önemlidir. Ayrıca bireyin çocuk yaşlardan itibaren edindiği deneyimlerin ve kazandığı farkındalıkların yetişkinlik döneminde kişilik hâlini aldığı bilinmektedir. Bu nedenle doğa sevgisi ve doğanın yaşam hakkına saygı duyma düşüncesi çocuk yaşlardan itibaren kazandırılmalıdır. Zamanının büyük bir kısmını okullarda geçiren çocuklar için derslerde karşılaştıkları bilgiler farkındalık yaratarak kalıcı öğrenme sağlamaktadır. Bu çalışmada Millî Eğitim Bakanlığının uygun gördüğü 2019-2020 eğitim öğretim yılı ortaokul dönemi (5,6,7. ve 8. Sınıf) Türkçe ders kitaplarında yer alan “Doğa ve Evren” teması içerisindeki metinler, çevreci eleştiri bağlamında incelenmiştir. Ders kitapları birer doküman kabul edilmiş ve çalışma doküman incelemesi yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Metinlerde ele alınan kahramanların çocuğun özdeşim kurmasına yardımcı nilelikte olması, çocukların doğayı sevmesini sağlayan ve doğaya bilinçli bir gözle bakmasını kolaylaştıran anlatılar olması, doğanın içerik olarak yansıtılış şekli, insan-doğa bütünlüğünün dil kullanımındaki görünümü, modellenen benliğin kurgulanışı gibi özelliklere göre değerlendirme yapılmıştır. Elde edilen bulgular, çevreci eleştiri bağlamında değerlendirilerek içerik analizi ile sunulmuştur. Sonuç olarak ise ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin çevreci eleştiriye uygun nitelikler taşıdıkları ancak bu nitelikli metinlerin sayısının yeterli olmadığı belirlenmiştir. Seçilen metinlerin genel olarak çevreci bir yaklaşım barındırdıkları fakat kurguların çabuk çözülmesi, tek yönlü bakış açısıyla ilerlemesi veya yeterince derin anlamlarla örülmemiş olmaları gibi durumlardan dolayı çevreye eleştirel yaklaşma konusunda okuyucularının ihtiyaçlarına hitap etmeyecek ve meraklarını harekete geçirmeyecek nitelikte oldukları görülmüştür.

Environmental problems are no longer just environmental scientists' problems and have started to concern all areas. Literature also aims to raise awareness of environmental issues by using its influence on societies. In the narratives that conform to the ecocriticism that emerges as a result of this thought, the approach and tendency of removing the human from the center of the text is sensed. Again, there is the abolition of the infinite privilege afforded to the human subject which supports this situation. According to the ecocriticism, which centers on the reflection of nature in literature, an environmental awareness must be created with literature for a sustainable world. In this context, it is aimed to examine the texts in Turkish textbooks. Textbooks are the most effective material of classroom learning, and the quality of the texts in textbooks is very important. It is also known that the individual’s experiences and awareness gained from the age of the child become personality during adulthood. For this reason, love of nature and the idea of respecting nature's right to life should be gained from the age of the child. In this study was carried out by the Ministry of Education in the 2019-2020 school year in the second tier of primary education (5,6,7. and 8. Class) the texts in the theme of “Nature and Universe” in Turkish textbooks were examined in the context of ecocriticism. The textbooks were accepted as one document and were created using the study document analaysis method. The characters discussed in the texts are narratives that help the child to identify, that enable children to love nature and make it easier to look at nature with a conscious eye, the way nature is reflected as content, the appearance of human-nature integrity in the use of language, and the fictionalization of the modeled self. The findings were evaluated in the context of ecocriticism and presented with content analysis. As a result, although the texts in the primary school second-tier Turkish textbooks have qualities suitable for ecocriticism, it was determined that the number of these texts is not sufficient. The selected texts generally have an environmental approach but because of situations where fictions are quickly resolved, progress from a one-way point of view, or are not woven with deep enough meanings it has been seen that they do'nt address the needs of their readers and they do not stimulate the curiosity of their readers about critical approach to the environment.