SSCB’nin dağılmasıyla birlikte bağımsızlığını ilan ederek ulus devletinin temellerini atan Özbekistan, üstesinden gelmesi gereken çok sayıda sorunla karşı karşıya kalmıştır. Bu sorunları aşmak ve ulusal birliği sağlamak adına ilk olarak ekonomik yapı ve siyasal sistemle ilgili köklü değişikler hayata geçirilmiştir. Ancak köklü değişikliklerin başarılı olması için gereken sermaye ve insan kaynağının yetersizliği, coğrafi konumdan kaynaklanan küresel pazarlara erişim zorluğu gibi etkenler Özbekistan’ın çıkmazları olmuştur. İslam Kerimov bağımsızlık sonrası laik temeller üzerine inşa sürecini başlattığı ulus devletin devam etmesi için kendine yeten bir ekonomik sistem kurmaya da çalışmış, sürecin başlangıcında vatandaşların beklentilerine uygun olarak etnik ve dini duygulardan yararlanmaya çalışmıştır. Ulus inşa sürecine halkın dahil edilememesi ve etnik/dini grupların güçlü bir muhalefet oluşturarak Kerimov tarafından kurulmaya çalışılan devlet yapısını değiştirmeye yönelik açıklamaları, sertlik yanlısı politikalara başvurulmasına neden olmuştur. Ulus devlet inşa sürecinin kesintiye uğramasını engellemek isteyen Kerimov, etnik/dini gruplarla birlikte diğer muhalif gruplara da baskısını artırmış, gelişmelerden olumsuz etkilenen halk ise yönetimden uzaklaşmıştır. Kerimov’un ülke içinde huzur ve düzeni sağlarken izlediği siyaset, Özbekistan dış politikasını da etkilemiş, etnik/dini grupların yanı sıra ılımlı muhaliflerin diğer ülkelerden aldığı desteği iktidarına bir tehdit olarak algılamıştır. Dini grupların Tacikistan ve Afganistan yapılanmalarına verilen tepkinin benzeri Muhammed Salih’e kapılarını açmış olan Türkiye’ye de verilmiştir. Yine ABD ve Rusya ile ilişkilerde keskin politika değişikliklerine gidilmesinde ve komşu ülkelere zaman zaman sert tepkiler verilmesinde iç faktörlerin büyük etkisi olmuştur. İç faktörler ve dinamikler anlaşılmadan Özbekistan’ın komşu ülkeler, bölgesel -küresel aktörler ve Türkiye ile ilişkilerini anlamak zordur.
Uzbekistan, which declared its independence and laid the foundations of its nation state with the dissolution of the USSR, was faced with many problems that it had to overcome. In order to overcome these problems and ensure national unity, first radical changes were implemented in the economic structure and political system. However, factors such as the inadequacy of capital and human resources required for the success of radical changes and the difficulty of accessing global markets due to its geographical location have become Uzbekistan's predicaments. Islam Karimov also tried to establish a self-sufficient economic system for the continuation of the nation state, which he started the process of building on secular foundations after independence, and tried to utilise ethnic and religious sentiments in accordance with the expectations of the citizens at the beginning of the process. The failure to involve the people in the nation building process and the statements of ethnic/religious groups to change the state structure tried to be established by Karimov by forming a strong opposition led to the resort to hardline policies. Karimov, who wanted to prevent the interruption of the nation state building process, increased the pressure on ethnic/religious groups as well as other opposition groups, and the people, who were negatively affected by the developments, distanced themselves from the administration. The policy followed by Karimov while ensuring peace and order within the country also affected Uzbekistan's foreign policy, and she perceived the support received from ethnic / religious groups as well as moderate opponents from other countries as a threat to her power. Turkey, which opened its doors to Muhammad Salih, was also given a similar reaction to the reaction given to religious groups in Tajikistan and Afghanistan. Again, domestic factors had a great impact on the sharp policy changes in relations with the USA and Russia and the sometimes harsh reactions to neighboring countries. It is difficult to understand Uzbekistan's relations with neighboring countries, regional and global actors and Turkey without understanding internal factors and dynamics.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.