Gelişmekte olan ülkeler açısından ihracat ve ihracatçı işletmelerin performansı büyük önem taşımaktadır. İhracatçı işletmelerin küresel rekabet ortamında ise performansını etkileyen pek çok farklı faktör dikkat çekmektedir. İlgili faktörlerden bazıları her işletmede olduğu gibi ihracatçı işletmeler için de sağlanan finansman ve yapılan harcamaların karşılığının alınıp alınmadığı meselesidir. Ülkelerin borsaları işletmeler için önemli bir finansman kaynağı sağlama potansiyeline sahiptir. Bu bağlamda gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye’de faaliyet gösteren ihracatçı işletmelerden borsada listelenen ve çeşitli yatırım fonlarında yatırım aracı olarak görülmeye başlanan bazılarının araştırılması fikri özgün bir araştırma alanı olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Borsa İstanbul’da listelenen ve bir yatırım portföyünün ihracatçı şirketler fonunda yer alan yirmi şirketin performans açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Şirketlerin performanslarını incelemek adına Temel Bileşenler Analizi (PCA) ve Kategorik Veri Zarflama Analizini (CAT-DEA) bir araya getiren bir yöntem kullanılmıştır. Araştırma içerisinde ihracatçı şirketlerin girdi değişkenleri olarak kullandıkları kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar, finansman giderleri, pazarlama giderleri ve maddi olmayan duran varlıkları ele alınırken, çıktı değişkeni olarak ihracat tutarları performans göstergesi kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda şirketler beş yıllık performanslarına göre sıralanmış ve ilgili girdilere göre en yüksek ihracat etkinliğine sahip olanlar tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde ihracatçı işletmelere kullanılan kaynakların kaldıraç etkisinin ve yapılan giderlerin verimliliğini artırılması adına öneriler sunulmuştur.

Export and the performance of exporting companies are of great importance for developing countries. In the global competitive environment, there are several different factors that affect the performance of exporting companies. Some of the relevant factors, as with any business, include the issue of whether the financing provided and the expenses incurred by exporting companies are being compensated. Stock exchanges in countries can potentially serve as an important source of financing for businesses. In this context, the idea of investigating some exporting companies operating in Turkey, a developing country, which are listed on the stock exchange and are being seen as investment instruments in various investment funds, stands out as an original research area. It is aimed to evaluate the performance of twenty companies listed on Istanbul Stock Exchange and included in the exporter companies fund of an investment portfolio in this study. A method combining Principal Components Analysis (PCA) and Categorical Data Envelopment Analysis (CAT-DEA) was used to examine the performance of companies. In the research, short and long-term liabilities, financing expenses, marketing expenses and intangible assets used by exporting companies were handled as input variables, while export amounts were accepted as output variables. As a result of the research, companies were ranked according to their five-year performance and those with the highest export efficiency were determined according to the relevant inputs. Based on the findings obtained, recommendations have been provided to enhance the leverage effect of resources utilized by exporting companies and increase the efficiency of expenses incurred.