Bu çalışmanın temel amacı, 1995-2019 dönemi için ticari açıklık, doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin ampirik olarak incelenmesidir. Seçilen değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi, 10 MENA ülkesi (Bahreyn, Mısır, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Fas, Umman, Tunus, Suudi Arabistan ve Türkiye) için araştırılacaktır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini saptayabilmek için çeşitli testler söz konusudur. Bu testler arasında uygun test seçilirken yatay kesit bağımlılığı ve eğim heterojenliğini göz önünde bulunduran Dimitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi tercih edilmiştir. Değişkenlerin yatay kesit bağımlılığını ve homojenliğini sınayan testler sonrasında kesitler arası korelasyon ve heterojenlik tespit edilmiştir. Serilerin durağanlığının araştırılmasında kullanılan MADF birim kök testi sonucunda serilerin düzeyde durağan olduğu saptanmıştır. CIPS birim kök testi sonucunda ise serilerin birinci farkında durağanlaştığı tespit edilmiştir. Sonrasında ise değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin varlığını sınamak için eşbütünleşme testi yapılmıştır. Kesitler arasında yatay kesit bağımlılığı ve heterojenlik varsayımlarına uyumlu olan Gengenbach, Urbain & Westerlund (2016) eşbütünleşme testi sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Nihayetinde seçili ülkeler için ticari açıklık, DYY ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkisinin varlığını test edebilmek için Dimitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi yapılmıştır. Nedensellik analizi sonucunda, DYY ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.  Ticari açıklık ve ekonomik büyüme arasında ise ticari açıklıktan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. DYY ve ticari açıklık arasında da anılan dönem için çift yönlü nedensellik ilişkisi belirlenmiştir.

The main purpose of this study is to empirically examine the causality relationship between trade openness, foreign direct investment (FDI) and economic growth for the period 1995-2019. Causality relationship between selected variables, 10 MENA countries (Bahrain, Egypt, Israel, Jordan, Kuwait, Morocco, Oman, Tunisia, Saudi Arabia and Turkey) will be searched for. Various tests are available to determine the causality relationship between variables. Among these tests, Dimitrescu-Hurlin (2012) panel causality test, which takes into account the cross-sectional dependency and slope heterogeneity, was preferred. After testing the cross-sectional dependency and homogeneity of the variables, inter-section correlation and heterogeneity were determined. The MADF unit root test was used to investigate the stationarity of the series, and it was concluded that the series were stationary at the level. According to the CIPS test, the series become stationary at the first difference. Afterwards, a cointegration test was conducted to test the existence of a long-term relationship between variables. As a result of Gengenbach, Urbain & Westerlund EC cointegration test, which is compatible with the assumptions of cross-sectional dependency and heterogeneity between sections, it was concluded that there is a long-term relationship between the variables. Finally, Dimitrescu-Hurlin (2012) panel causality test was conducted to test the existence of the relationship between trade openness, FDI and economic growth for selected countries. As a result of the causality analysis, the bidirectional causality relationship between FDI and economic growth was determined. On the other hand, between trade openness and economic growth, a one-way causality relationship from trade openness to economic growth has been determined. A bidirectional causality relationship between FDI and trade openness has also been determined for the mentioned period.