İmalat Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının Ölçülmesi: Bir Veri Zarflama Analizi (VZA) Uygulaması

Author:

Number of pages:
613-628
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 1

Çalışmanın amacı imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının karşılaştırmalı olarak ölçülmesidir. Bu amaçla BIST’te işlem gören imalat sanayi işletmelerinin 155 tanesinin finansal tablolarına ait bazı rakamlar kullanılarak farklı finansal oranlar hesaplanmıştır. Elde edilen bu finansal oranlardan altı tanesi (cari oran, borç-özkaynak oranı, borç aktif oranı, stok devir hızı oranı, alacak devir hızı oranı ve satışların maliyetinin net satışlara oranı) girdi değişkenleri olarak belirlenirken diğer altı tanesi (duran varlık devir hızı, özkaynak karlılığı, aktiflerin karlılığı, esas faaliyet kar marjı ve piyasa değeri-defter değeri oranı) ise çıktı değişkenleri olarak belirlenmiştir. Verileri süreklilik arz etmeyen işletmeler çalışma kapsamından çıkartılmıştır. Bununla birlikte finansal oranları itibariyle negatif değere sahip olan işletmelerde çalışma kapsamına alınmamıştır. Elde edilen finansal oranlar, üzerinde çalışılan karar verme birimlerinin (KVB) performans ölçümleri için birden çok değişkenin birlikte kullanımına imkân tanıyan Veri Zarflama Analizi’ne (VZA) esas olacak girdi-çıktı değişkenleri olarak tanımlanmışlardır. Belirlenen girdi-çıktı değişkenleri (finansal oranlar) işletmelerin etkinlik değerlerinin hesaplanabilmesi amacıyla Frontier Analyst programına aktarılmıştır. Analiz için VZA’nın ölçeğe göre sabit getiri (CRS-Constant Return Scale) yaklaşımına sahip CCR modeli ile ölçeğe göre değişken getiri (VRS-Variable Return Scale) yaklaşımına sahip BCC modelleri kullanılmıştır. Her iki model içinde işletmelerin girdi yönelimli sonuçlarının yanında çıktı yönelimli sonuçları da elde edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre çalışmaya alınan 104 işletmeden 30’unun (%29) girdi ve çıktı yönlü her iki yaklaşım içinde CCR modeli etkinlik skorlarına göre etkin oldukları tespit edilmiştir. BCC modeli analiz sonuçlarına göre ise işletmelerin 49’unun (%47) yine hem girdi yönlü hem de çıktı yönlü etkinlik skoruna sahip oldukları tespit edilmiştir.

Keywords


The objective of the study is to measure comparatively the financial performances of the enterprises operating in the manufacturing sector. For this purpose, different financial ratios have been calculated by using some figures from the financial statements of 155 of the manufacturing industry enterprises listed in BIST. Six of these financial ratios (current ratio, debt-equity ratio, debt asset ratio, inventory turnover rate, credit turnover rate and the ratio of cost of sales to net sales) are determined as input variables, while the other six (fixed asset turnover, equity profitability, profitability of assets, main operating profit margin and market value-book value ratio) are determined as output variables. Companies that do not have continuity of data are excluded from the study. Nevertheless, they were not included in the scope of the studies in which the financial ratios had negative values. The resulting financial ratios are defined as input-output variables to be used as the basis for Data Envelopment Analysis (DEA), which allows the use of multiple variables together for the performance measurements of the decision-making units (DMUs) studied. The determined input-output variables (financial ratios) were transferred to the Frontier Analyst program in order to calculate the efficiency values of the enterprises. For the analysis, CCR model with CRS (Constant Return Scale) approach and BCC models with variable return (VRS) approach were used. In both models, output-oriented results were obtained in addition to input-oriented results of enterprises. According to the results of the analysis, 30 (29%) of the 104 enterprises included in the study were found to be effective according to CCR model activity scores in both input and output oriented approaches. According to BCC model analysis results, 49 (47%) of the enterprises have both input and output efficiency scores.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,647
Number of downloads 639

Share

Turkish Studies-Economics,Finance,Politics
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.