Tarihte insani yaşam koşullarını şekillendirerek en önemli geçim kaynaklarından birisini oluşturan ekonomik etkinlik tarımsal üretimdir. Bu üretim sürecinin sürekliliğinin sağlanmasında en önemli konulardan birisi de tarımsal üretimin finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesidir. Bu kaynakların çeşitlendirilmesinde katılım bankaları, üreticiden son tüketiciye kadar geçen üretim, işleme, satış ve finansal süreçlerde etkili rol oynayabilirler. Bu bağlamda tarımsal üretimin finansmanında kullanılabilecek faizsiz finans enstrümanlarından birisi selem yöntemidir. Selem, belirli nitelikte ve miktarda malın ileri bir tarihte teslim edilmek üzere peşin fiyata satılmasına dayanan bir sözleşmedir. Genellikle dünya uygulamalarında tarımsal üretimde bulunan çiftçi ve küçük tüccarların kısa vadeli nakit ihtiyaçlarının giderilmesinde önemli bir finansman tekniği olarak kullanılmaktadır. Selem, Türkiye’de taşıdığı bazı risk faktörleri sebebi ile kullanılmamaktadır. Tarımsal üretimde finansman problemi yaşayan, faizin maddi ve manevi maliyetine katlanmak istemeyen kesimlere bu yöntem uygun bir araç olabilir. Bu çalışmada selem finansman yöntemi incelenmiş, bu yöntemin katılım bankaları açısından riskleri analiz edilmiştir. Bu yöntemde tarımsal ürünlerin alıcısı olan katılım bankası için bu ürünlerin depolanması ve satışı önemli risk faktörleridir. Bankaların finans piyasalarındaki mevcut konumu gereği bu risk unsurlarının bankalara bir maliyet olarak yansımaması için bu risklerin çeşitli yollar ile minimize edilmesi gerekmektedir. Selem sözleşmesine konu tarımsal ürünlerin banka mülkiyetine geçtikten sonra depolanması ve satışının yapılması için Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Ürün İhtisas Borsası/Ticaret Borsaları kullanılarak bir model önerisi oluşturulmuştur.

The economic activity that constitutes one of the most important livelihoods by shaping human life conditions in history is agricultural production. One of the most important issues in ensuring the continuity of this production process is the diversification of the financing sources of agricultural production. Participation banks in the diversification of these resources can play an effective role in production, processing, sales and financial processes from producer to consumer. In this context, one of the interest-free financial instruments that can be used in the financing of agricultural production is the selem method. Selem is a contract which is based on the sale of certain quality and quantity amount of goods to the cash price for delivery a later date. It is generally used as an important financing technique for the short-term cash needs of farmers and small traders in agricultural production in world applications. Selem is not used in Turkey due to some risk factors. This method can be a suitable tool for those who have financial problems in agricultural production and who do not want to bear the financial and moral costs of interest. In this study, selem financing method was investigated and the risks of this method were analyzed in terms of participation banks. In this method, the storage and sales of these products are important risk factors for the participation bank, which is the buyer of agricultural products. Due to the current position of banks in financial markets, these risks should be minimized by various means in order not to reflect these risks as a cost to banks. A model proposal was prepared by using the Licensed Warehousing System and Product Specialized Exchange / Trade Stock Exchanges in order to store and sell the agricultural products subject to the Selem contract.