Bir bölge ya da yöredeki, herhangi bir ekonomik, sosyal veya kültürel yapının geliştirilmesine yönelik analiz yapabilmek öncelikle mevcut durumun tespitinden geçmektedir. Fikir yürütülecek yapıyı anlamak ve bu yapıya doğrudan veya dolaylı olarak etki eden yapıları ve organizasyonları tespit etmek gerekmektedir. Bursa İli’nde de kente özgü tarımsal üretime ve tarım ekonomisine etki eden çok çeşitli etmenler bulunmaktadır. Bursa’nın iklim ve toprak yapısı değişik tarımsal ürünlerin üretimi için elverişli olduğu gibi sulama suyu da uygundur, tarımsal üreticiler bilgili ve bilinçlidir. Bursa ayrıca modern işleme tesislerinde gıda sanayisinde işleme ve derin dondurma suretiyle iç ve dış pazara hitap edebilecek bir tarımsal üretim yapısına sahiptir. Yüksek bir organik tarım, iyi tarım uygulama potansiyeli mevcuttur. Metropollere yakın olması hem iç tüketimde hem de dış ticarette önemli avantaj sağlamakta, dolayısıyla ham ve yardımcı maddeleri kolayca temin edebilmektedir. Ancak söz konusu avantajların yanında hem iklimsel değişimler hem de etkin olmayan politika ve prosedürler nedeniyle Bursa’da henüz tam olarak gerçekleştirilememiş yüksek bir tarımsal potansiyel mevcuttur. Kentte sebze ve meyve üretimi oldukça gelişmiş olmasına rağmen, hayvancılık ve hayvansal ürün üretimi çok yetersizdir. Katma değeri yüksek sebze ve meyvelerde de yıllar bazında üretim ve ihracat değerlerinde önemli dalgalanmalar görülmektedir. Organik tarım geç başlanmış olmakta birlikte yoğun organik tarım eğitimleri neticesinde çok kısa bir sürede hızlı bir yol kat edilebilmiştir. Bursa sanayi şehri olma özelliği avantajını tarımsal sanayi alanında avantaja dönüştürmüştür ve ilde tarıma dayalı sanayi tesisi yatırımları hızla artmaktadır. Bursa 4246 tesis ile tarımsal sanayinin en çok olduğu yedinci il konumundadır. Bursa Milli Tarım Projesi kapsamına alınan illerden biridir. Bu makalede Bursa İli sınırları içerisinde, tarım sektörüne etki eden unsurlar makro düzeyde değerlendirerek açıklanmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda mevcut potansiyelin geliştirilmesine yönelik önerilerde de bulunulacaktır.

The aim of this study is to reveal the numerical data of agricultural organizations in Bursa and their importance for Bursa. There are, established in Bursa Province, 54 irrigation, 19 fishery cooperative and 305 agricultural development. All these cooperatives operate according to Law No. 1 163. There are 4 breeding associations, sheep goat breeding association, buffalo breeding association, cow breeding association and bee breeding association in Bursa and it operates according to Law No. 4 996. According to law 5 200, there are 23 producer associations that continue their activities. Agricultural Development Cooperatives have 33 344 members, irrigation cooperatives have 6 434 members, and fisheries cooperatives have 1 047 members in total. There are 226 cooperatives connected to cooperative unions. Producer unions have 7 850 members, breeding associations have 6 874 members. Numerically, 17.57% of the agricultural development cooperatives and 27.12% of the irrigation cooperatives are located in İnegöl district. The most cooperatives in aquaculture are in Karacabey (26,32%). The presence of fishing cooperatives in this district may be due to the impact of the lake. Sheep and goat breeder association (Koyun Keçi Yetiştiricleri) has the highest number of members (58.81%). The number of members of the Milk Producers Association is the highest among the producer associations in Mustafa Kemalpaşa (25,70%). The total number of people / agriculture organization members is 55539. Considering that the population of Bursa (March 2019) is 2994521, the agricultural organization rate is approximately 2%. This benefited from the data obtained from the Ministry of Agriculture and Forestry data and field studies.