Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Psikolojik Önyargılar ile İlişkisi: Konaklama İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Author:

Number of pages:
33-74
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-Volume 20 Issue Ö1

Finansal konular hakkında bilgi sahibi olmak ve amaçlara uygun ekonomik kararlar alabilmek bireylerin sağlıklı ve huzurlu yaşam sürdürmelerinin en temel belirleyicilerindendir. Finansal okuryazar borçlanma, tasarruf etme, yatırım yapma vb. finansal konularda rasyonel hareket edebilmekte, karşılaştığı finansal problemleri çözebilmektedir. Ancak finansal ürün sayısının fazlalığı, bu ürünlerin karmaşıklığı, finansal okuryazarlık düzeyinin istenilen seviyelerde olmayışı, bireylerin düşünce dünyasını ve davranışlarını şekillendiren psikolojik önyargıların varlığı rasyonellikten uzak, anlam verilemeyen ekonomik kararların ortaya çıkmasına sebebiyet vermektedir. Bu noktada turizm çalışanlarının bireysel yatırımlarda etkisi altında kaldıkları psikolojik önyargıların, finansal bilgi seviyelerinin ve tutumlarının belirlenmesinin, finansal profilinin ortaya konulmasının, arzu edilen ekonomik yaşam koşullarına ulaşmada önemli yer tutacağı düşünülmektedir. Çalışmanın amacı konaklama işletmelerinde istihdam edilen çalışanların finansal okuryazarlık ile ilgili tutum ve bilgi düzeylerinin ortaya çıkarılması, bireysel yatırımlarda etkisi altında kalınan psikolojik önyargıların tespiti, bu önyargıların finansal bilgi düzeyi ve demografik faktörler ile ilişkisinin belirlenmesidir. Bu kapsamda Muğla ilinde yer alan 5 yıldızlı otellerde çalışan 486 işgörenden basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak anket ile veri toplanmıştır. Ki-kare bağımsızlık testiyle demografik özellikler ile finansal bilgi, tutum ve davranış arasında ve finansal okuryazarlık unsurları arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmış, davranışsal finans literatüründe yer alan psikolojik önyargılar ile ilgili aritmetik ortalamalar ve standart sapmalar sunulmuş, bu önyargıların finansal okuryazarlık seviyelerine ve demografik faktörlere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği Independent Samples T-Test ve tek faktörlü varyans (One-Way Anova) analizi ile test edilmiştir. Ayrıca değişkenleri arasındaki ilişkiyi analiz etmek için Spearman’s rho Sıra Korelasyon analizinden, parametrik testlerin gerektirdiği varsayımların karşılanamadığı durumlarda parametrik olmayan, ikiden fazla bağımsız grup arasındaki farklılıkları tespit etmek için tercih edilen Kruskal-Wallis H testinden faydalanılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre çalışanlar aşırı güven, pişmanlıktan kaçınma, kayıptan kaçınma ve aşırı iyimserlik eğilimlerinin etkisi altında kalmaktadır. Çalışma psikolojik önyargıların, temel finansal bilgi seviyesine, finansal okuryazarlık eğitimine, finansal okuryazarlık seviyelerine göre anlamlı farklılık gösterdiğini, finansal bilgi düzeyi ile demografik faktörler arasında anlamlı farklılıkların olduğunu ortaya koymaktadır.

Keywords


Being knowledgeable about financial matters and being able to make economic decisions in line with one's goals are among the most fundamental determinants of individuals' ability to lead healthy and peaceful lives. Financial literacy enables individuals to act rationally in financial matters such as borrowing, saving, and investing, and to solve the financial problems they encounter. However, the abundance of financial products, their complexity, the lack of financial literacy at desired levels, and the presence of psychological biases that shape individuals' mindsets and behaviours lead to irrational and incomprehensible economic decisions. At this point, it is believed that determining the psychological biases and financial literacy levels of tourism employees in their individual investments and establishing their investment profiles will play an important role in achieving the desired economic living conditions. The aim of this study is to reveal the attitudes and knowledge levels of employees working in accommodation establishments regarding financial literacy, to identify the psychological biases that influence individual investments, and to determine the relationship between these biases and financial knowledge levels and demographic factors. Within this scope, data was collected through a survey using simple random sampling from 486 employees working in 5-star hotels in the province of Muğla. The chi-square independence test revealed the relationships between demographic characteristics and financial knowledge, attitudes, and behaviour, as well as between financial literacy components. Arithmetic means and standard deviations related to psychological biases in behavioural finance literature were presented. Whether psychological biases show significant differences according to financial literacy levels and demographic factors was tested using the Independent Samples T-Test and one-way ANOVA analysis. In addition, Spearman's rho rank correlation analysis was used to analyse the relationship between the variables, and the Kruskal-Wallis H test, which is preferred for detecting differences between more than two independent groups when the assumptions required for parametric tests cannot be met, was used. According to the results of the study, employees are influenced by tendencies toward overconfidence, regret avoidance, loss avoidance, and excessive optimism. The study reveals that psychological biases show significant differences based on basic financial knowledge level, financial literacy education, and financial literacy levels, and that there are significant differences between financial knowledge level and demographic factors.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 32
Number of downloads 68

Share

Turkish Studies-Economics,Finance,Politics
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.