Başta küresel ısınma olmak üzere birçok faktör, iklim değişikliğinin insanlık üzerindeki olumsuz etkilerini artırmaktadır. İklim değişimi, özellikle gelişmiş ülkeler tarafından yoğun şekilde tetiklense de, etkileri dünya genelinde insanların yaşam alanlarını olumsuz biçimde etkilemektedir. Doğal kaynakların azalması, aşırı kuraklık ve yağış, deniz seviyesinin yükselmesi, tarım arazilerinin daralması ve besi hayvancılığının zorlaşması gibi gelişmeler, iklim değişikliğiyle paralel olarak insan hak ve özgürlüklerini olumsuz yönde etkilemektedir. Yaşam hakkının temel unsurlarından biri olan gıda hakkı da bu süreçten doğrudan zarar görmektedir. İklim değişimi nedeniyle yaşam alanları tehdit altında kalan bireyler, zorunlu olarak göç etmek durumunda kalmaktadır. Günümüzde iklim kaynaklı göç örnekleri mevcut olsa da, “1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi” kapsamında iklim mültecileri koruma altına alınmamaktadır. Bu nedenle uluslararası düzeyde iklim kaynaklı göç için özel bir koruma mekanizması bulunmamaktadır. Türkiye’de ise “Cenevre Sözleşmesi’nin” tarafı olması sebebiyle “iklim mülteciliği” kavramı, “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu” kapsamında yer almamaktadır. Türkiye, coğrafi konumu ve çevresel hassasiyeti nedeniyle iklim değişikliğinden etkilenme potansiyeli yüksek ülkelerden biridir. Bununla bağlantılı olarak, iklim değişikliğinin yavaş ancak derin etkileri göz önünde bulundurulduğunda, insan hakları ve göç politikaları alanında hem dünyada hem de Türkiye’de kapsamlı ve bütüncül bir vizyona ihtiyaç duyulduğu açıktır. Bu makale, son yıllarda gündemde önemli yer tutan iklim değişikliği, gıda hakkı ve uluslararası göç ilişkisinin incelenmesine odaklanmaktadır. Bu kapsamda, iklim nedenli göçün uzak bir olgu olmadığına dikkat çekme amacı taşımaktadır. Bu çalışma, ikincil kaynaklara dayalı nitel bir analiz yöntemiyle hazırlanmış ve ulusal ile uluslararası hukuk metinleri, akademik literatür ve kurumsal raporlar çerçevesinde yürütülmüştür.

Many factors, especially global warming, increase the negative effects of climate change on humanity. Although “climate change” is triggered intensively especially by developed countries, its effects adversely affect the living spaces of people around the world. Developments such as depletion of natural resources, extreme drought and precipitation, rising sea levels, shrinking agricultural lands and difficulties in livestock breeding adversely affect human rights and freedoms in parallel with climate change. The right to food, which is one of the fundamental elements of the right to life, is directly harmed by this process. Individuals whose habitats are under threat due to climate change are forced to migrate. Although there are examples of climate-induced migration today, climate refugees are not protected under “the Geneva Convention of 1951”. Therefore, there is no special protection mechanism for climate-induced migration at the international level. In Türkiye, the concept of ‘climate refugee’ is not covered by “the Law on Foreigners and International Protection”, as Türkiye is a party to “the Geneva Convention”. Türkiye is one of the countries with a high potential to be affected by climate change due to its geographical location and environmental sensitivity. Considering the slow but profound effects of climate change, it is clear that a comprehensive and holistic vision is needed in the field of human rights and migration policies both in the world and in Türkiye. This article focuses on analysing the relationship between climate change, the right to food and international migration, which has been on the agenda in recent years. This study has been prepared through a qualitative analysis based on secondary sources and conducted within the framework of national and international legal texts, academic literature and institutional reports.