Bu çalışma, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki stratejik ayrışmanın Türkiye’nin güvenlik mimarisi üzerindeki etkilerini tarihsel, yapısal, eleştirel ve güncel boyutlarıyla ele almaktadır. NATO’nun kolektif savunma ilkesine dayalı güvenlik yaklaşımı ile AB’nin giderek artan şekilde benimsediği stratejik özerklik politikası, Türkiye’nin dış politika yönelimleri ve güvenlik stratejileri üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Türkiye'nin jeopolitik konumu, savunma sanayiindeki ilerlemeleri ve çok yönlü dış politika arayışları bu çerçevede değerlendirilmektedir. Özellikle S-400 hava savunma sistemi krizi ve AB'nin dışlayıcı tutumu gibi riskler ile Karadeniz'de artan etkinlik, bölgesel liderlik fırsatları ve teknolojik özerklik gibi avantajlar üzerinden detaylı analiz edilmiştir.

Donald Trump döneminde ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteği çekmesi, NATO-AB ayrışmasını derinleştirirken, Türkiye’nin Avrupa güvenliği açısından taşıdığı önem artmıştır. Bu süreçte Türkiye’nin, AB nezdinde vize serbestisi, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi gibi talepleri daha görünür hale gelmiştir. Türkiye'nin dış politika vizyonu yeni dünya düzeninde iki farklı küresel güç grubuyla ilişki kurmaya yönelmiştir: bir yandan AB, İngiltere ve Çin ile yakın ekonomik ve diplomatik ilişkiler geliştirilmeye çalışılırken; diğer yandan ABD, Rusya, Hindistan, İran ve İsrail gibi aktörlerle dengeli ve pragmatik ilişkiler kurulmaktadır. Türkiye, bu stratejik ayrışmayı başarıyla yönetebilirse, küresel bir aktör olma potansiyeline sahiptir. Ancak bu başarı, iç siyasi istikrar, ekonomik sürdürülebilirlik ve etkili diplomasiye bağlıdır.

This study examines the impact of the strategic divergence between the North Atlantic Treaty Organization (NATO) and the European Union (EU) on Turkey’s security architecture through historical, structural, critical, and contemporary dimensions. NATO’s security approach based on the principle of collective defense and the EU’s increasingly adopted strategy of strategic autonomy play a decisive role in shaping Turkey’s foreign policy orientations and security strategies. In this context, Turkey’s geopolitical position, advances in the defense industry, and pursuit of a multidimensional foreign policy are analyzed. The study critically assesses risks such as the S-400 missile defense crisis and the EU’s exclusionary attitude, as well as opportunities including increasing influence in the Black Sea, regional leadership potential, and aspirations for technological autonomy.

During the Trump administration, the U.S. decision to withdraw support from Ukraine deepened the NATO-EU split, consequently increasing Turkey’s strategic significance in terms of European security. In this process, Turkey’s demands—such as visa liberalization and the modernization of the Customs Union—have become more visible. Turkey’s foreign policy vision in the emerging global order has shifted toward engaging with two different power blocs: on the one hand, strengthening close economic and diplomatic ties with the EU, the United Kingdom, and China; on the other hand, maintaining balanced and pragmatic relations with actors such as the United States, Russia, India, Iran, and Israel. If Turkey successfully manages this strategic divergence, it has the potential to become a global actor. However, this success depends on domestic political stability, economic sustainability, and effective diplomacy.