Türkiye-Afganistan ilişkileri, henüz Milli Mücadele devam ederken başlamış, iki ülke arasında 1 Mart 1921’de bir ittifak antlaşması imzalanmıştır. Bu tarihten itibaren de ilişkiler genel itibariyle olumlu bir seyir takip etmiştir. Afganistan’ın modernleşme hamlelerinde Türkiye, örnek bir ülke olmuştur. 1928’de Afganistan Kralı Emanullah Han’ın Türkiye’yi ziyaret etmesinden sonra ülkesinde yaptığı reformlarda bu durumun örneklerini görmek mümkündür. Çalışmada Türkiye ile Afganistan arasındaki ilişkilerin Adalet Partisi iktidarı dönemindeki seyri incelenmiştir. Adalet Partisi’nin çok kutuplu dünyaya uygun bir dış politika takip etmeye çalıştığı bu dönemde, Afganistan gibi her zaman dostluk zemininde ilişki kurduğu bir ülkenin desteği elbette önemli olmuştur. Nitekim Kıbrıs meselesine ilişkin Aralık 1965’te Birleşmiş Milletlerde yapılan görüşmelerde Afganistan, Türkiye’nin tezine benzer bir tasarıyı genel kurula sunmuştur. İkili ilişkilerin tarihi seyri düşünüldüğünde bu destek olağan karşılansa da Türkiye, Afganistan’ın bu tavrından duyduğu memnuniyeti ilerleyen yıllarda pek çok defa dile getirecektir. Adalet Partisi döneminde de geçmişte olduğu gibi Afganistan’dan Türkiye’ye ziyaretler devam etmiş, bunun yanında Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay da Afganistan’a bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Bu ziyaretlerdeki temel meseleler iki ülke arasındaki siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi olmuştur. 1965-1971 yılları arasındaki gelişmelere bakıldığında Türkiye’nin Afganistan’a pek çok konuda teknik personel desteğinin devam ettiği görülmüştür. Ayrıca iki ülke arasında ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için 1 Mayıs 1969’da bir anlaşma da imzalanmıştır. Buna karşın siyasi ve kültürel konularda beklenilen seviyeye erişilse de ekonomik olarak iki ülkenin ilişkilerinin yeterince gelişmediği görülmüştür.
During this period, when the Justice Party sought to follow a foreign policy aligned with the multipolar world order, the support of Afghanistan—a country with which Turkiye had consistently maintained friendly relations—was of course important. Thus, during the talks held at the United Nations on the Cyprus issue in December 1965, Afghanistan presented a draft to the General Assembly that was similar to Turkiye’s thesis. Although this support was considered normal when considering the historical course of bilateral relations, Turkiye would express its satisfactions with Afghanistan’s stance on multiple occasions in the following years. During the Justice Party era, visits from Afghanistan to Turkiye continued as in the past and additionally, President Cevdet Sunay paid an official visit to Afghanistan. The main focus of these visits was the enhancement of political, cultural, and economic relations between the two countries. When we look at the developments between 1965 and 1971, we see that Türkiye continued to provide technical personnel support to Afghanistan on many issues. In addition, an agreement was signed on May 1, 1969 to develop economic relations between the two countries. However, while political and cultural relations reached the expected level, economic ties between the two countries did not develop sufficiently.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.