Sınırlı Akılcılıktan Algoritmik Akla: Herbert Simon’un Karar Kuramının Dijital Kamu Yönetimi Bağlamında Yeniden Yorumlanması

Author:

Number of pages:
1629-1644
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-Volume 20 Issue 3

Dijitalleşme çağında kamu yönetimi, karar alma süreçlerini yalnızca yönetsel sezgilere ya da yasal çerçevelere değil, giderek daha fazla veri temelli algoritmik sistemlere dayandırmaktadır. Bu çalışma, Herbert A. Simon’un karar kuramlarından sınırlı akılcılık (bounded rationality) kavramını dijital kamu yönetimi bağlamında yeniden yorumlamayı amaçlamaktadır. Simon’un yönetsel insan modeli, karar öncülleri ve bilgi işleme yaklaşımı, karar alma süreçlerini örgütsel bağlamda ve bilişsel sınırlılıklar çerçevesinde açıklayarak kamu yönetimi teorisine önemli katkılar sağlamıştır. Ancak dijitalleşmenin yükselişi, bu süreci veri temelli algoritmalar, yapay zekâ sistemleri ve karar destek platformları ile dönüştürmüş; kararların üretiminde insan-makine iş birliğine dayalı yeni bir paradigma doğmuştur. Bu makale, nitel araştırma ve kuramsal çözümleme yöntemiyle Simon’un karar kuramını dijital kamu yönetimi bağlamında karşılaştırmalı olarak analiz etmektedir. Çalışmada ifade edilen “algoritmik akılcılık modeli”, Simon’un sınırlı akılcılığını reddetmeyen, onun kavramsal mirasını veri ve hesaplama gücüyle genişleten yeni bir yönetsel rasyonalite biçimini tanımlamaktadır. Elde edilen bulgular, dijitalleşmenin karar süreçlerini hızlandırmakla birlikte etik, şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından yeni sınırlılıklar getirdiğini ortaya koymaktadır. Simon’un karar öncülleri, günümüzde kodlara, veri mimarilerine ve algoritmalara gömülü hale gelirken; kamu yönetiminin demokratik ve normatif ilkeleri, teknik sistemlerin arka planına itilebilmektedir. Bu bağlamda Simon’un sınırlı akılcılığı, dijital çağda yönetsel kararların etik ve bağlamsal meşruiyetini sorgulamak açısından eleştirel bir pusula işlevi görmektedir.

Keywords


In the age of digitalization, public administration is increasingly basing its decision-making processes not only on managerial intuition or legal frameworks, but also on data-driven algorithmic systems. This study aims to reinterpret Herbert A. Simon’s decision theory of bounded rationality in the context of digital public administration. Simon’s administrative man model, decision premises and information processing approach have made significant contributions to public administration theory by explaining decision-making processes in an organizational context and within the framework of cognitive limitations. However, the rise of digitalization has transformed this process with data-driven algorithms, artificial intelligence systems and decision support platforms, and a new paradigm based on human-machine collaboration in decision making has emerged. This article comparatively analyzes Simon’s decision theory in the context of digital public administration through qualitative research and theoretical analysis. The “algorithmic rationality model” expressed in the study defines a new form of administrative rationality that does not reject Simon’s bounded rationality but extends his conceptual legacy with data and computational power. The findings reveal that digitalization accelerates decision-making processes but introduces new limitations in terms of ethics, transparency and accountability. As Simon’s decision premises are now embedded in codes, data architectures and algorithms, democratic and normative principles of public administration can be pushed to the background of technical systems. In this context, Simon’s bounded rationality serves as a critical compass to question the ethical and contextual legitimacy of administrative decisions in the digital age.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 8
Number of downloads 19

Share

Turkish Studies-Economics,Finance,Politics
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.