Vergi, kamu harcamalarının finansmanını sağlamak ve ekonomik dengenin korunmasını temin etmek amacıyla devlet tarafından zorunlu olarak tahsil edilen bir gelirdir. Ancak şirketler, vergi yüklerini azaltmak ve finansal performanslarını optimize etmek için farklı stratejilere başvurmaktadır. Vergiden kaçınma stratejileri, şirketlerin yasal düzenlemeleri kullanarak vergi yüklerini minimize etmelerine olanak tanıyan uygulamaları kapsamaktadır. Bu stratejiler, vergi planlaması, borç finansmanı (kaldıraç) ve likidite gibi çeşitli faktörler üzerinden şekillenmektedir. Borsa İstanbul (BIST) gıda sektörü, hem büyük sermayeli hem de orta ve küçük çaplı şirketleri barındırması nedeniyle vergi kaçınma stratejilerinin etkinliğini incelemek için önemli bir alan sunmaktadır. Gıda sektöründe faaliyet gösteren firmalar, dalgalanan maliyet yapıları, mevsimsellik faktörleri ve tedarik zinciri riskleri nedeniyle vergi stratejilerini dinamik bir şekilde belirlemektedirler. Bu çalışma, BIST gıda sektöründeki şirketlerin 2005-2023 dönemini kapsayan, likidite, kaldıraç ve vergi planlaması faktörleri ile etkin vergi oranları arasındaki ilişkiyi panel veri analizi yöntemiyle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Borsa İstanbul Gıda Sektörü’nde faaliyet gösteren firmaların etkin vergi oranları ile vergi planlaması, kaldıraç, likidite ve işletme sermayesi gibi finansal göstergeler arasındaki ilişkiyi panel veri analiziyle incelemiştir. Bulgular, firmaların vergi yüklerini azaltmada özellikle vergi planlaması ve kaldıraç gibi stratejileri etkin biçimde kullandığını; buna karşın yüksek likiditenin daha temkinli vergi davranışlarıyla ilişkilendiğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, stratejik vergi yönetiminin sektörel ve finansal dinamiklerle güçlü biçimde bağlantılı olduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye’deki gıda sektöründe vergiden kaçınma stratejilerini belirleyen unsurları inceleyen çalışma, akademik literatüre ve pratik uygulamalara katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Tax is a compulsory revenue collected by the state in order to finance public expenditures and to maintain economic balance. However, companies resort to different strategies to reduce their tax burden and optimise their financial performance. Tax avoidance strategies include practices that allow companies to minimise their tax burden by using legal arrangements. These strategies are shaped by various factors such as tax planning, debt financing (leverage) and liquidity. The Borsa Istanbul (BIST) food sector provides an important area to examine the effectiveness of tax avoidance strategies as it includes both large capitalised and medium and small-sized companies. Firms operating in the food sector determine their tax strategies dynamically due to fluctuating cost structures, seasonality factors and supply chain risks. This study aims to examine the relationship between liquidity, leverage and tax planning factors and effective tax rates of companies in the BIST food sector for the period 2005-2023 using panel data analysis method. The study analyses the relationship between effective tax rates and financial indicators such as tax planning, leverage, liquidity and working capital of firms operating in the Borsa Istanbul Food Sector using panel data analysis. The findings show that firms use strategies such as tax planning and leverage effectively to reduce their tax burden, whereas higher liquidity is associated with more cautious tax behaviour. The results suggest that strategic tax management is strongly linked to sectoral and financial dynamics. By analysing the determinants of tax avoidance strategies in the food sector in Turkey, the study aims to contribute to the academic literature and practical applications.