Kuşkusuz, kömür insanlığın ilerlemesine güç vermiş ve toplumu temelden dönüştürmüştür; ancak fosil yakıtların uzun vadeli kullanımının çevre kirliliği, antropojenik iklim değişikliği ve azalan kaynaklar da dâhil olmak üzere çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri önemlidir. Bu çalışmada, hanelerin ve hane reisinin sosyo-demografik ve ekonomik faktörlerinin hane halkı haftalık kömür harcama olasılığına ve harcama düzeyine olan etkileri kalıntı bağımlı iki değişkenli Heckman örneklem seçim modeli kullanılarak elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma ile ilgili temel veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Türkiye genelinde 1 Ocak – 31 Aralık 2022 döneminde 10826 hane halkına uygulanan hane halkı bütçe anketlerinden elde edilen veriler kullanılmıştır. Hane reisinin ve hane halkının sosyo-demografik ve ekonomik özelliklerinin, hanelerin haftalık kömür harcama olasılıkları ve harcama düzeyleri üzerinde belirleyici ve önemli bir etkisi olduğu ortaya konmuştur. Özellikle, hane reisi iş arayan ve yüksek eğitim düzeyine sahip hanelerin haftalık kömür harcaması üzerinde olumlu bir etkisi bulunmaktadır. Örneğin, hane reisi üniversite mezunu hanelerin haftalık kömür harcama olasılığı, hane reisi okumamış veya diploma sahibi olmayan hanelere kıyasla %3.63 puan ve 2.54₺ daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, hane reisinin erkek olması, hanenin kira geliri elde etmesi, hanenin ulaşım merkezlerine yakın olması, hanenin araba sahibi olması ve hane reisinin market alışkanlığının olması ile hanenin haftalık kömür harcaması arasında pozitif yönlü bir ilişki elde edilmiştir. Hane reislerinin istihdam olanaklarının artırılması ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmeye yönelik eğitim, farkındalık artırıcı faaliyetler ve destek programlarının uygulanmasının yanı sıra, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik politikaların geliştirilmesi ve çevre dostu enerji tüketim alışkanlıklarının teşvik edilmesi önerilmektedir.

Coal has contributed significantly to human development and transformed societies, but its extensive use has serious consequences, including environmental degradation, exacerbation of climate change, and depletion of natural resources, all of which threaten ecosystems and public health. This research explores the complex relationships between socio-demographic and economic factors of households and their heads and the likelihood and extent of weekly coal expenditure using a residual-dependent bivariate Heckman sample selection model. Using extensive data from household budget surveys conducted by the Turkish Statistical Institute (TÜİK) covering 10,826 households in Turkey in 2022, our results highlight notable trends. Socioeconomic and demographic factors are crucial in influencing both the likelihood and the amount of coal consumption in households. Specifically, households headed by job seekers and highly educated individuals are more likely to use coal. In particular, households with a householder with a tertiary education are 3.63 percentage points more likely to purchase coal and spend on average £2.54 more than households with a householder with no formal education. In addition, key household characteristics—such as having a male householder, receiving rental income, being close to transport hubs, owning a car, and shopping frequently—are strong indicators of higher coal expenditure. These findings underscore the urgent need for targeted policies: creating more job opportunities, promoting education and awareness to facilitate the transition to clean energy, and implementing effective measures to reduce greenhouse gas emissions while promoting sustainable energy use. The way forward requires not only economic changes but also a fundamental shift in energy consumption habits towards a cleaner and more sustainable future.