“CHP’nin Kennedy’si”nden Farklı Bir Dış Politika Görüntüsü: Deniz Baykal

Author:

Number of pages:
1059-1080
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-Volume 20 Issue 2

Tek parti hükümet dönemlerinde CHP’nin yönlendirmeye çalıştığı Türk dış politikası, Kemalist doktrin üzerinden belirli bir süreklilik içerisinde ilerlemiş, Atatürk’ün ölümünden sonra Soğuk Savaş koşulları içerisinde gelişmiştir. CHP, Demokrat Parti’nin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra iktidarını ona devretmiştir. Süreç itibariyle politik yönelimini yavaş yavaş değiştirmeye başlayan CHP, 60 ve 80 darbeleriyle bu çizgide daha kapsayıcı bir tonla siyaseti sürdürmeyi denemiştir. Daha sonrasında CHP, 1980 darbesiyle kapatılmış ve 1992’de yeniden kurulmuştur. Yeniden kurulan CHP’nin Türk dış politikasına dahil olduğu çizgisi; parti ideolojisinin değişimi, koalisyon süreçlerinden kaynaklı varlık mücadelesi ve uluslararası politikadaki periyodik gelişmelerin etkisiyle farklılaşmaya başlamıştır. Tüm bu etmenlerin yanında koalisyon hükümetlerinin dış politikaya doğrudan etki ettiği dönemler olmasına rağmen lider faktörü de oldukça önemli bir parametre olmuştur. Lider faktöründe CHP üzerinde söz konusu dönemlerde en fazla ortaya çıkan öncü isim Deniz Baykal olmuştur. Deniz Baykal iç siyasette oldukça popüler bir görüntüye sahip olduğu için dış politikada ve devletçi kimliğinde çok fazla ön plana alınmamaktadır. Bu çalışmada tam aksine Baykal’ın CHP’nin dış politika yakınsamalarının değişiminde ve parti içerisindeki esnek ve uzlaşmaya dayalı siyaseti geliştirme noktasında bir çerçeve sunan görüntü verdiği iddia edilmektedir. Bunun yanında Deniz Baykal, CHP’nin dış politik algılamalarında da günümüz esnasında CHP’ye değişim yaratabilecek etkiler bırakmıştır. Günümüz CHP’sinin dış politika liderliğinde Baykal’ı dönem içerisinde yeniden okumak, Baykal’ın CHP koalisyonlarındaki varlık mücadelesi içerisinde dış politikaya yönelik kararlarındaki değişimine daha belirgin bir görüntü vermektedir. Makalede, Baykal’ın bakanlık yaptığı dönemler; (Maliye Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı) süreç, kimlik, ideoloji, esneklik, netlik, denge ve reel politik bakış açısından incelenmektedir. Özellikle dört aylık dış işleri bakanlığı dönemindeki seçim hükümeti performansı ağırlıklı olarak ele alınıp Baykal’ın dış politika çıktısına verdiği etki analiz edilmektedir. Araştırma, 1990’larda yeniden kurulan CHP dönemi dış politika algısının Baykal’ın liderliğindeki değişim süreçlerini inceleyerek Baykal dönemini, CHP’nin pragmatik dış politika yönelimine getirdiği farklılıklar açısından değerlendirmektedir.

Keywords


Turkish foreign policy, which the Republican People's Party (CHP) guided during the single-party government periods, progressed in a certain continuity through the Kemalist doctrine and developed within the Cold War conditions after Atatürk's death. The CHP handed power to DP after the Democratic Party won the 1950 elections. In this frame, CHP gradually changed its political orientation and tried to maintain its politics more comprehensively after the coups of the 60s and 80s. After that, it was shut down after the 1980 military coup and re-established in 1992. The re-established CHP's involvement in Turkish foreign policy started to diverge due to the change in party ideology, the struggle for existence due to coalition processes, and periodic developments in international politics. In addition to all these factors, although there were periods when coalition governments directly impacted foreign policy, the leader factor was also a crucial parameter. Deniz Baykal was the most prominent leader of the CHP during these periods. Since Deniz Baykal has a very popular image in domestic politics, his foreign policy and statist identity are not brought to the forefront much. On the contrary, this study argues that Baykal provided a framework for the CHP to change its foreign policy convergence and develop flexible and consensus-based politics within the party. In addition, Deniz Baykal has also left an impact on the CHP's foreign policy perceptions that can create a change in the CHP even today. Re-reading Baykal in the foreign policy leadership of today's CHP within the period gives a more prominent view of the change in the CHP's foreign policy decisions within Baykal's struggle for existence in CHP coalitions. The article examines Baykal's ministerial terms (Minister of Finance, Minister of Energy and Natural Resources, Minister of Foreign Affairs, and Deputy Prime Minister) from the perspective of process, identity, ideology, flexibility, clarity, balance, and realpolitik, with a particular emphasis on the election government performance during his four-month term as foreign minister and Baykal's impact on foreign policy output. The research examines the change in the perception of foreign policy under Baykal's leadership in the CHP period, which was re-established in the 1990s. It evaluates the Baykal era regarding the differences it brought to the CHP's pragmatic foreign policy orientation.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1
Number of downloads 96

Share

Turkish Studies-Economics,Finance,Politics
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.