Örgütlerin uzun ömürlü ve sürdürülebilir olmaları, çalışanlarının örgüte olan katkıları sayesinde gerçekleşebilmektedir. Özellikle örgüt içindeki bireylerin örgütü sahiplenmeleri örgütün gelişimine büyük katkı sağlamaktadır. Bu düşüncelerden biri olan örgütsel vatandaşlık davranışı, örgüt çalışanlarının görevleri olmasa bile örgüt yararına davranışlar sergilemesi ve bu sayede örgütün etkinliğine katkı sağlanmasıdır. Örgütsel vatandailık davranışı- ÖVD, çalışanların içinde bulundukları örgütün ve sosyal çevrelerinin performanslarını olumlu olarak etkilemeleri ve örgütün etkinliğini artıran faydalı ve içten davranışlardır. Bu bilgiler ışığında bu çalışmanın amacı, Türkiye’de öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına yönelik olarak hazırlanmış tezlerin kapsamlı ve bütüncül bir bakış açısı ile analizinin gerçekleştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda, YÖK (yükseköğretim Kurulu) Ulusal Tez Merkezi veri tabanında anahtar kelimeler kullanılarak elde edilen 75 yüksek lisans ve 17 doktora tezi içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu analiz sonucunda 2005-2021 tarihleri arasında öğretmenlere yönelik olarak hazırlanan ve örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilgili olan tezler, hazırlandıkları yıllara, üniversitelerine, anabilim dallarına, bilim dallarına, değişkenlerine, yöntemlerine, örneklem sayılarına, örneklem uygulama alanlarına ve örneklem kurumlarına göre analiz edilmiştir. Bu kapsamda çalışmadan elde edilen bulgulara göre, çalışmalar en çok 2019 yılında, Afyon Kocatepe üniversitesinde hazırlanmıştır. Sosyal bilimler enstitüsünde hazırlanan tezler diğerlerinden daha fazladır. Tezler çoğunlukla eğitim bilimleri anabilim dalı, eğitim yönetimi ve denetimi bilim dalında hazırlanmıştır. ÖVD ile ilişkisi en yüksek düzeyde araştırılan değişkenler liderlik, örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet değişkenleridir. Örneklem alanına bakıldığında en yüksek çalışmanın İstanbul’da ve ilköğretim öğretmenlerine yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, analiz kapsamının genişletilmesi, sadece bir bölge yerine farklı bölgelerde çalışmaların yapılması, farklı eğitim düzeyinde çalışan öğretmenlerin düşüncelerine başvurulması ve nitel çalışmaların da yapılması önerilmektedir.
The longevity and sustainability of organizations can be realized thanks to the contributions of their employees to the organization. Particularly, the ownership of the organization by the individuals in the organization makes a great contribution to the development of the organization. Organizational citizenship behavior - OCB, which is one of these thoughts, is that the employees of the organization exhibit behaviors for the benefit of the organization even if they do not have duties, and thus contribute to the effectiveness of the organization. OCB are beneficial and sincere behaviors that positively affect the performance of the organization and their social environment of the employees, thus increase the effectiveness of the organization. In thus regard, the aim of this study is to analyze the theses prepared on teachers' organizational citizenship behaviors in Turkey through a comprehensive and holistic perspective. For this purpose, 75 master's and 17 doctoral theses obtained by using keywords in the database of YÖK (Concil of Higher Education) National Thesis Center were subjected to content analysis. As a result of this analysis, theses related to organizational citizenship behavior prepared for teachers between 2005 and 2021 were analyzed according to the years they were prepared, universities, departments, branches of science, variables, methods, sample numbers, sample application areas and sample institutions. In this context, according to the findings obtained from the study, the studies were mostly prepared at Afyon Kocatepe University in 2019. Theses prepared in the institute of social sciences are more than others. Theses are mostly prepared in the department of educational sciences, educational administration and supervision. The variables whose relationship with OCB were investigated at the highest level are leadership, organizational commitment and organizational justice. When the sample area is examined, it is seen that the highest study was done in Istanbul and primary school teachers. According to the results of this study, it is recommended to expand the scope of the analysis, to conduct studies in different regions instead of just one region, to consult the opinions of teachers working at different educational levels, and to conduct qualitative studies.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.