Türkiye Selçuklu Devleti ile Artuklular İlişkilerinin Anadolu’da Siyasi Birliğin Kurulması Yönüyle İncelenmesi

Author:

Number of pages:
495-506
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 4

Türkiye Selçuklu Devleti (1075-1308),  Malazgirt Savaşından sonra Anadolu’da kurulmuştur. Zamanla Anadolu’nun en güçlü devleti olan Türkiye Selçukluları, Anadolu’da siyasi birliği tesis etmek için büyük mücadeleler vermiştir. Artuklular, Anadolu’nun doğu ve güney bölgelerinde, Hısnıkeyfâ (Hasankeyf 1101-1231), Harput (1185-1234) ve Mardin (1108-1409) Artukluları olmak üzere üç kol halinde hüküm sürmüşlerdir. Artuklular’ın kendi içlerinde birlik olamaması, büyük bir devlet olmalarına engel olmuştur. Bunun yanında, ayrı beylikler şeklinde etraflarındaki devletlerle ittifak yaparak ve onların himayesine girerek uzun bir hayat yaşamışlardır. Türkiye Selçuklu Devleti ile Artuklular yakın ilişki içinde olmuşlardır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin doğu politikasında, Artuklular, kilit rol oynamışlardır. Artuklu Beyliğinin toprakları, Anadolu’nun tabi sınırları içindedir. Ayrıca Artuklular, Selçuklular gibi bir Oğuz boyudur. Artuklular, bölgedeki diğer devletlere karşı hatta iç mücadelelerinde birbirlerine karşı, Türkiye Selçuklu Devleti’nin himayesine girmiş ve yardım almışlardır. Artuklular, Haçlılara karşı kahramanca mücadele ederek, bu konuda İslam dünyasına dolayısı ile Türkiye Selçuklu Devletine destek olmuşlardır. Artuklular, bulundukları jeopolitik konum nedeniyle bölgede yaşanan siyasi olaylara isteyerek veya istemeyerek müdahil olmak zorunda kalmışlardır. Ancak Artuklular, bulundukları konumu kendi yararlarına çok iyi kullanmışlar, etraflarındaki büyük devletlere karşı, onların himayelerine girmek suretiyle de olsa, toprak bütünlüklerini korumayı bilmişlerdir. Artuklular, varlıklarını muhafaza için diğer devletlerin saldırılarında ve kendi iç çatışmalarında en fazla Türkiye Selçuklularından yardım istemişler ve onların himayesine sığınmışlardır. Türkiye Selçuklularına karşı da Suriye Selçukluları, Büyük Selçuklular, Zengîler, Eyyûbîler ve bölgedeki diğer siyasi güçlere sığınmış ve onların himayesini tanımışlardır. Sultan I. Alâeddin Keykubâd, Eyyûbîlerle ittifak yapan Harput Artuklu Beyliğini yıkmıştır. Sultan I. Alâeddin Keykubâd Harput ve çevresini, II. Gıyâseddin Keyhüsrev de Âmid (Diyarbakır) ve çevresini alarak Anadolu’da Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağlamışlardır.

Keywords


Turkey Seljuk State (1075-1308) was founded in Anatolia after the Battle of Malazgirt. Seljuk Turks that became the strongest state in Anatolia significantly struggled to establish a political union in the region. Artukids ruled in the east and south of Anatolia in three factions as Hısnikeyfa (Hasankeyf 1101-1231), Harput (1185-1234) and Mardin (1108-1409) Artukids. Inability of Artukids to unite prevented them from being a major state. However, they survived for a long time as separate principalities by forming alliances with the nearby states and getting under their auspices. Turkey Seljuk State was in close relation with Artukids. Artukids played a key role in the eastern policy of Turkey Seljuk State. The territories of the Artukids are within the natural boundaries of Anatolia. Furthermore, Artukids is an Oghuz state similar to Seljuks. Artukids were under the auspices of Turkey Seljuk State against the other states in the region and even for their internal conflicts. Artukids bravely fought against Crusaders and supported the Islamic world; thus, the Turkey Seljuk State. Artukids participated in the political events in the region intentionally or unintentionally due to their geopolitical location. However, Artukids used this location to their best interest and protected their territorial integrity against the major states, even if it meant getting under their auspices. In order to maintain their existence, Artukids mostly asked support from Seljuk Turks and got under their auspices both against the attacks of other states and in their internal conflicts. They got under the auspices of Seljuk Syrians, Great Seljuks, Zengids, Ayyubids and other political powers in the region against the Seljuk Turks. Sultan Alaeddin Keykubad I demolished Harput Artukids that formed an alliance with Ayyubids. Sultan Alaeddin Keykubad I conquered Harput and its vicinity while Giyaseddin Keyhüsrev II conquered Amid (Diyarbakır) and its vicinity and thus established the Turkish political union in Anatolia.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,989
Number of downloads 659

Share

Turkish Studies-Comparative Religious Studies
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.