Bu çalışma XVIII. yüzyıl şairlerinden Abdî Çelebi tarafından 1167/1753-54 yılında kaleme alınan Nev-zuhûr adlı mesnevi ve bu mesnevinin 1277/1860-61 yılında Seyyid Mahmûd Âgâh isimli bir müstensih tarafından istinsah edilen nüshası üzerinedir. Adı geçen mesnevide Abdî, temelde Kur’an-ı Kerim kaynaklı bir kıssa olan Hz. İsmail’in kurban edilme hadisesini anlatmıştır. Ancak eser incelendiğinde, şairin anlatıyı kurarken Tevrat, mitoloji, halk anlatıları gibi kaynaklardan da beslendiği görülmektedir. Fedakârlık, teslimiyet ve sabır gibi temalar etrafında şekillenen hikâyeye göre Hz. İbrahim, gördüğü bir rüya neticesinde oğlu Hz. İsmail’i kurban etmek istemiş; ancak elindeki bıçak Allah’ın emriyle çocuğun boğazını kesmemiştir. Ardından Allah, kendisine kurban etmesi için bir koç göndermiş, böylece o gün kurban bayramı olarak kutlanır olmuştur. Abdî’nin sözü geçen kıssayı anlattığı Nev-zuhûr’un elimizdeki tek nüshasının en dikkat çekici yönü ise 1277/1860-61  yılında Mahmûd Âgâh tarafından istinsah ve tashih edilmesidir. Âgâh, orijinal metne doğrudan müdahale etmiş, uygun bulmadığı kimi sözcükleri ve sözcük öbeklerini değiştirmiş, hatta manzumeye bir beyit de ilave etmiştir. Eserin sonunda da yaptığı müdahalelerin gerekçesini anlatttığı mensur bir parça ile bunun yanı sıra toplamda yirmi dört beyitlik iki manzumeye yer vermiştir. Bu çalışmada mesnevinin farklı yönleri üzerinde durulmakla birlikte özellikle anlatıda kullanılan motifler, bunların kutsal kitaplarda ve çeşitlik kültürlere ait mitik anlatılarda sözü geçen benzer motiflerle ilişkisi, dinler tarihi ve mitoloji bağlamda ele alınmış, ardından metnin çeviriyazısı verilmiştir.

This study focuses on the Naw-dhour (Nev-zuhûr), a mesnevi written in 1167/1753-54 by Abdi Chelebi, one of the 18th-century poets, and the copy of this work transcribed in 1277/1860-61 by a scribe named Sayyid Mahmoud Agah. In the work, Abdi narrates the incident of the sacrifice of Prophet Ishmael, a story fundamentally based on the Qur’an. However, upon close examination, it becomes evident that the poet also drew inspiration from other sources such as the Torah, mythology, and folk narratives while constructing the story. The tale, shaped around themes such as sacrifice, submission, and patience, recounts how Prophet Abraham, following a dream, intended to sacrifice his son Ishmael. However, by God’s command, the knife did not cut the boy’s throat. Then, God sent a ram to be sacrificed instead, and that day began to be celebrated as Eid al-Adha. The most striking aspect of Abdî’s work that this study examines is the fact that the Naw-dhour (Nev-zuhûr) was transcribed and revised by Mahmoud Agah in 1277/1860-61. Agah directly intervened in the original text, altering words and phrases he deemed inappropriate and even adding a couplet. At the end of the work, he included a prose piece justifying his editorial interventions, along with two poetic passages totaling twenty-four couplets. In this study, a transliteration of the text has been carried out, and the motifs within the work have been examined. Their connections to similar motifs found in holy scriptures and mythical narratives from various cultures have been evaluated in the context of the history of religions and mythology.