Klasik Türk edebiyatında ölüm ile ilgili türlerden olan vefât-nâmeler, bilhassa, din büyüklerinin vefatları hakkında yazılmış edebî eserleri oluşturur. Çoğunlukla manzum olan bu eserler, yine çoğunlukla mesnevi nazım şekli ile kaleme alınmıştır. Mersiyeden farklı olarak duygusal nitelikli olmadığı bilinen vefât-nâmeler, üstün maneviyatları ile de bağlantılı şekilde, daha çok dinî şahsiyetlerin vefatları itibarıyla kaleme alınmıştır. Kütüphane kayıtlarında birçoğu Hz. Peygamber’in vefatına ilişkin olduğu görülen bu türün örneklerinin, dört halifeden Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Ali; ayrıca Hz. Peygamber’in Mâriye’den olma, küçük yaşta vefat eden oğlu İbrahim, Hz. Fatıma gibi İslam şahsiyetlerinin vefatları için de yazılmış olduğu görülmektedir. Genel olarak tarihî kayıtlarla örtüşmekle birlikte, vefât-nâme türü eserlerdeki aktarımlar, bazı hadiselerin eklenmesi veya değiştirilmesi ile kimi zaman eksik veya yanlış bilgilerle karşımıza çıkabilmektedir. Bununla birlikte, söz konusu edilen şahsiyetin maneviyatı ile ilişkili olarak zaman zaman menkıbevî nitelik kazanmış olayları da ihtiva ettiği görülmektedir. Bu çalışmanın konusu olan dört halifeden Hz. Ebû Bekir hakkındaki vefât-nâme örneği, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 938/4 numarada “Manzûme-i Vefât-ı Ebû Bekr-i Sıddîk” adı ile kayıtlı bulunmaktadır. 19. yüzyılda istinsah edildiği tahmin edilen eserin, müellifi ve müstensihi belli değildir. Eser, mesnevi nazım şeklinde ve mefâ’îlün/mefâ’îlün/fe’ûlün vezninde olup 89 beyitten müteşekkildir. Çalışmada, eserin transkripsiyonlu metni, dil ve muhteva özellikleri üzerinde durulacaktır.

Vefâtnâmes, one of death-themed genres in classical Turkish literature, are literary works written about the death of religious figures in particular. These works, which are mostly in verse, were mostly written in masnavi verse. Unlike elegies (mersiye), they are not emotional in nature, and were largely written down when the religious figures died, in connection with their superior spirituality qualities. The majority of vefâtnâmes housed in library archives focus on the death of the Prophet Muhammad; however, some also focus on Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Ali, the Prophet’s son Ibrahim (who born of Mâriye and died at a young age), and Hz. Fatima. Although the information in the vefâtnâmes generally overlaps with the historical records, the literary nature of the works has led to the fact that these works sometimes gain an anecdotal quality with the addition of some events. The subject of this study, “Manzûme-i Vefât-ı Ebû Bekr-i Sıddîk,” which is an example of vefâtnâme about Abu Bakr from the four caliphs, is registered in the National Library Manuscripts Collection (number 938/4). The author and copyist of the work, which is estimated to have been copied in the nineteenth century, are unknown. The work was written in masnavi verse and mefâ’îlün/mefâ’îlün/fe’ûlün meter and consisted of 89 couplets. The study will focus on the work’s transcribed version, its linguistic and its content features.