“Türk Devleti” diye isimlendirilen Memlükler Devleti, günümüze ulaşan çok sayıdaki ansiklopedik çapta edebî, tarihî, dinî ve biyografik eserleriyle dikkat çekmektedir. Bu durum söz konusu dönemin büyük bir ilmî hareketliliğe sahne olduğunu göstermektedir. Mısır'da Memlükler devrinde görülen ilmî uyanışı, Abbâsî hilafetinin Mısır'da yeniden ihyasına bağlayanlar olduğu gibi, bunu Moğol istilası neticesinde diğer İslam ülkelerinden pek çok âlimin Mısır'a göç etmesi ile ilişkili görenler de vardır. Esasen bu olguyu Memlük sultan ve emîrlerinin ilme ve ilim adamlarına vermiş oldukları değerle izah etmek de mümkündür. Neden her ne olursa olsun İslâmî ilimlerin her branşında yetişen âlimler, telif edilen eserler, kurulan darülhadis ve medreseler, yetiştirilen talebeler bu dönemdeki ilmî hayata şahitlik etmektedir. Bu dönemde erkeklerin yanında kadınlar da ilmî hayatta etkin rol oynamışlardır. Hadis ilmi başta olmak üzere kadınlar, evlerde, bahçe ve camilerde düzenledikleri ilim meclislerinde pek çok ders okutmuşlardır. Memlükler döneminde kadınların sosyal hayata katılımlarında Türk kültürünün izleri açıkça görülebilir. Nitekim söz konusu dönemin toplumsal yapısında kadınların sosyal statülerini görmek için onlara verilen lakaplara göz atmak yeterli olacaktır. Memlük yöneticilerinin hanımlarına büyük bir değer verdiği ve aslen kendilerine mahsus bir şeref unvanı olan “havend (hond)” lakabını onlar için de kullandıkları bilinmektedir. Gerçi birkaç istisna dışında bu dönemde kadınlar siyasî alanda pek fazla ön plana çıkmamışlardır. Bununla birlikte onların özellikle ilmî, içtimaî, mimarî vb. alanlarda etkin bir rol oynadıkları söylenebilir.
The Mamluks State, which is named as “the Realm of the Turks”, attracts attention with its numerous encyclopedic literary, historical, religious and biographical works. This shows that the period in question was a scene of great scholarly activity. There are those who link the scholarly revival of the Mamluks in Egypt to the revival of the Abbasid caliphate in Egypt, or those who link it with the migration of many scholars from other Islamic countries to Egypt as a result of the Mongol invasion. In fact, it is possible to explain this phenomenon with the value that the Mamluk sultans and emirs gave to scholars and science itself. Regardless of the reason, the scholars that are trained in all branches of Islamic sciences, the compiled works, the established darülhadis and madrasahs and the grown students witness the scientific life in this period. In this period, women played an active role in scientific life as well as men. Women have taught many courses, especially Hadith, in homes, gardens and mosques. The traces of Turkish culture can be clearly seen in the participation of women in social life during the Mamluk period. As a matter of fact, in order to see the social status of women in the social structure of this period, it is enough to look at the nicknames given to them. It is known that the Mameluke rulers attach great importance to their ladies and use the nickname “havend (hond)”, which is an honor of their own, for them. However, with few exceptions, women did not come to the forefront in the political sphere. On the other hand, it can be said that they play an active role especially in scholarly, social and architectural fields.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.