Günümüzde sathi okumalara, münferit gözlemlere ve ilmî bağlamından koparılmış tanımlamalara dayanan tasavvuf anlayışı yaygındır. Bu anlayış post-modern çağ Müslümanlarının sadece sosyo-kültürel hayatına değil, fikrî yaşantılarına ve bilim felsefelerine de etki etmektedir. Hem modern Müslüman toplumların fikrî problemlerine hem de bu problemlerin Batı dünya görüşü felsefi kökenlerine dair mühim analizler yapan Nakib Attas, bir tasavvuf tanımı yapmış ve onu söz konusu sathi okumalarla mukayese etmiştir. Bu karşılaştırmalı analiz, Yunan Felsefesindeki karşılıklarından itibaren Batı Düşüncesini, naslardaki köklerinden itibaren İslâm Düşüncesini kapsarken; ‘tasavvufun Hinduizm’den intihal olduğu’ gibi sathi kanaatlerin ilmî bakımdan itibarını ortaya koyar. Bu makalede Nakib Attas’ın bilim ve mektep olarak tasavvuf telakkisi, post-modern okumalarla mukayeseli tanımlandı. Genel olarak şunu söyleyebiliriz ki, Attas’ın gerek tasavvuf düşüncesi gerekse onun mektebi olan tarikatlar ile ilgili çalışmaları, İslâm Düşüncesini anlama kaygısını resmeder. Bu manada tasavvuf, İslâm Düşüncesindeki tevhid akidesi çerçevesinde Allah-kâinat ve Allah-kul ikiliğini ortadan kaldıran bir cevap açısından incelenmiştir. Bu probleme üretilen evrensel ve tutarlı cevap, bir varlık felsefesi ortaya koyar. Tarikatların edep ve erkânını biçimlendirmiş bu felsefe, İslâm Dünya görüşüne ait eğitim felsefesine de model olabilecek bir yapıdadır. Tasavvuf ve tarikatlar söz konusu ilmî ve şer’î kökeninden koparılarak okunduğu zaman, din dışı tanımlamalar ya da oluşumlar görülür.

Conceptualization of sufism which is based on superficial readings, personal observations and unscientific definitions is recently widespread. This effected not only in socio-cultural life of post-modern Muslims but their intellectual life and philosophy of science also. Naquib al-Attas, making important analyses about intellectual problems of modern Muslim societies and roots of these problems in Western worldview, defined sufism and compared it with such superficial readings. This comparative analyse composes both Western Thought from the its roots of Hellenistic Philosophy and Islamic Thought from its roots in the texts (nusus); and puts forth scientific respectability of these superficial opinions such as ‘sufism is imitation of Hinduism.’ In this article, ‘sufism as science and school in Syed Muhammad Naquib al-Attas’ was conceptualized comparing with post-modern readings. We can conclude that in works of al-Attas regarding sufism as both science and school (sufi orders) are portrait of focusing to see general picture of Islamic Thought. In this sense sufism was analysed to solve duality problem of God-universe and God-servant according to creed of tawhid (monoteism) in Islamic Thought. This philosophy, forming etiquettes and principles of sufi-brotherhoods, puts a structure which can be taken as model for educational philosophy of Islamic worldview. When sufism or sufi-brotherhoods (sing. tariqah) are read out of this scientific root and Islamic law, we observe non-Islamic definitions or institutions.