Bu yazının amacı, asıl adı Hayreddin olup Farsça şiirleri de bulunan XVI. yy. Edirneli divan şairi Sabayî’nin Üveysname mesnevîsini ana çizgileriyle ele almak ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Türkçe Yazmaları 1473 numaralı Ziyaî’ye izafe edilen Üveysname nüshasının da Sabayî’ye aidiyetini belirlermektir. Zeynî Şeyh Vefa’nın müridi olup mısralarının vecizliği sebebiyle mesel-gû akımı içinde değerlendirilen Sabayî, Üveysî Feridüddin-i Attar'ın nasihat geleneğinin önde gelen eseri Pendname'sini ilk defa nazmen tercüme etmesinin yanı sıra yine Attar'ın Tezkiretü'l-Evliya'sına sadık kalarak Veysel Karanî menkıbesini nazma çekmesi ve dinî duyarlığını sade bir üslup ile yansıtan Mevlid’i ile edebiyat tarihi açısından önemlidir. Tezkirelerde daha çok kasideleriyle beğenilen Sabayî’nin in’amat defterlerindeki kayıtlara göre çok sayıda ihsan almış ve Mecmau'n-Nezair'de şiirlerinden en fazla seçme yapılmış şair olması da dikkate değerdir. Münzevî hayatı kendisinden sonraki dönemlere ilham kaynağı Veysel Karanî’yi ele alan Üveysname, anne rızası ve peygamberi görme arzusu arasındaki hassas bir insanın duygularını ele alma bağlamında bir anlatı olarak değerlendirilmelidir. Sabayî’nin Üveyse’l-Ķarenį isimli mesnevisi, Eski Anadolu Türkçesi özelliklerine sahip bir eser kimliğiyle tasavvuf terminolojisini ihtiva etmesi yönüyle de önem taşımaktadır. Ziyaî’ye izafe edilen Üveysname nüshasının Sabayî’ye aitliği ise açık olup bir eser intihali söz konusudur.
The aim of this paper is to inroduce Üveysname by Sabayî, a 16th century divan poet from Edirne, whose real name is Hayredddin, and has poems in Persian in the main lines, and to discuss whether the manuscript copy of Üveysname attributed to Ziyaî housed in Istanbul Metropolitan Atatürk library, Osman Ergin Collection Number 1473 belongs to Sabayî. Sabayî, a pupil of Zeynî Shaykh Vefa is an important figure in the Turkish literary history due to his proverb-like lines, thus seen as a member of mesel-gû movement, his translation Attar's Pendname in poetry the first time and Veysel Karani's legendary biography based on Attar's Tezkiretü'l-Evliya, his Mevlid in a plain style, reflecting his sincerity in religiosity. It is important to note that Sabayî whose qasidas are appreciated more, and awarded greatly according to in'amat daftars, is a poet who has the highest number of poems selected for Mecmau'n-Nezair. Üveysname should be seen as a story trying to reflect the feelings of a sensitive man, Veysel Karani, who is divided into two between his mother's consent and the desire to see Prophet Muhammad. Üveysname, a mathnawi of Sabayî', is also significant due to carrying linguistic features of Old Anatolian Turkish and sufi terminology.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
