Yeryüzü, enerjisini Dünya’nın içinden ve güneşten alan etmen ve süreçlerin karşılıklı etkileşimi ile biçimlenmektedir. Akarsular, buzullar, rüzgarlar, dalga ve akıntılar, fiziksel ve kimyasal çözülme olayları yanında kütle hareketleri de enerjisini güneşten alarak harekete geçen etmenlerdir. Arazinin eğimi, zeminin suya doygunluk derecesi, tektonik özellikler ve kayaç yapısına bağlı olarak harekete geçen heyelan, anakaya ve üzerindeki örtü katmanlarının eğim doğrultusunda yer değiştirmesi olayıdır. Meskun alanlarda, beşeri tesislerin kurulduğu yerlerde meydana gelmesi durumunda heyelan olayları can ve mal kaybına yol açmaları nedeniyle ciddi sonuçlar doğurur. Bu çalışmada Geyve’ye bağlı Yılanda (Bağlarbaşı) Köyü’nde 12 Ekim 1922 tarihinden başlayarak 1923 yılı Haziran ayı başına kadar devam eden heyelan konu edinilmiştir. Bu hadise sonucu evler yıkılmış, bahçeler harap olmuş, su kaynakları ve yollarda büyük hasar meydana gelmiştir. Bu heyelan İstanbul’u Anadolu’ya bağlayan şosenin kullanılamaz hale gelmesi ve Geyve Boğazı’nda dar bir yataktan akan Sakarya Nehri’nin yatağının kapanması ve bunun sonucu olarak Alifuatpaşa’da bu nehir üzerinde inşa edilmiş olan II. Beyazıt Köprüsü’nün devre dışı kalması ya da sular altında kalması gibi riskler içerdiğinden daha fazla önemsenmiştir. Nitekim bu hadise Darulfünûn Coğrafya Muallimi İbrahim Hakkı, Darulfünûn İlm-i arz Müderrisi Ahmed Müştak ve yine Darulfünûn Suhûr ve Müstehâsât Muallimlerinden Ahmed Melek tarafından bizzat mahallinde tetkik edilerek konu hakkında bir risale hazırlanmıştır. 34 sayfadan müteşekkil bu risale, Maarif Vekâleti Neşriyatı olarak Matba-i Amire’de 1924 yılında neşredilmiştir. Yazılan bu rapor son derece detaylı olup, heyelanın seyrini, meydana getirdiği değişikliği, verdiği zararları tafsilatlı bir şekilde anlatmaktadır. Çalışmamız 1924 tarihli bu çalışmayı merkeze almakla birlikte diğer taraftan heyelanın meydana geldiği arazide saha çalışmaları yapılarak bu vaka’nın izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma dâhilinde bölgede yaşayanlarla yapılan görüşmelerde meselenin toplumsal yansıması ve günümüze kadar devam eden etkileri de ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

The earth is constantly moving and continues to be shaped by various natural factors such as earthquakes and tectonics. In this context, landslides are one of the tools of this development. Landslides due to the shifting and shifting of large earth masses are phenomena of nature, in which the effects on people and nature are more noticed as they make this change very quickly. On the other hand, landslides have a limited effect on the geological movements, rather than shaping their surroundings. However, it is a necessary natural disaster to have concrete results and to be effective at the time of necessity to change the settlement areas. In this study, the landslide that started from October 12th 1922 to beginning of June 1923 was taken up in Yılanda (Bağlarbaşı) Village of Geyve. This event has destroyed the end houses, the gardens have been destroyed, the water resources and roads have been damaged. This landslide was considered more important because it involved risks such as the closure of the roadway, which connects Istanbul to Anatolia, and the closure of the bed of the Sakarya River, which flows from a narrow ramp at the Geyve Bosphorus. As a matter of fact, this event was examined by the DarulfünûnGeography Teacher İbrahim Hakkı, Darulfünûn GeologyLecturer Ahmed Müştak and Darulfünûn Litology and Paleontology Teacher Ahmed Melek and a treatise was prepared in this respect. This paper, composed of 34 pages, was published in Matba-i Amire in 1924 as the Ministry of Education. This report is very detailed and describes the course of the landslide, the change it brings, and the damages it gives in detail. Our work had centered on this work dated 1924 and field studies were carried out on the ground where the landslide had taken place from the other side and the traces of this case were tried to be determined. During the study, it was tried to reveal the social reflection and the continuing effects of the day-to-day conversations in the interviews with the people living in the region.