Deyimlerde Yer Alan Dokuz ve Kırk Sayılarına Anlam Temelli Bir Yaklaşım

Author:

Number of pages:
805-818
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 2

İnsanların duygu ve düşüncelerinin yansıtılmasında kullanılan göstergelerden biri de sayılardır. Sayıların anlam çizgileri milletlerin gelenekleri, görenekleri, kültürleri ve dinî inanışları sonucunda şekillenmiştir. Türk kültüründe ve inanışında sayılar her zaman önemli bir konumdadır. Öyle ki Türk mitolojisinde bazı sayılar kutsal bir nitelik taşır. Ayrıca bazı sayıların çok özel anlamları bulunmaktadır. Türkiye Türkçesi deyim ve atasözlerinde yer alan dokuz ve kırk sayısında da hem taşıdıkları anlam değeri hem de bu iki sayı arasındaki eşdizimlilik çizgisi çok dikkat çekici bir husustur. Bu makalede dokuz ve kırk sayılarının yer aldığı deyimler taranmak suretiyle tespit edilmiştir. Dokuz ve kırk sayılarının tespit edildiği bu deyimlerin sözlük anlamları Güncel Türkçe Sözlük başta olmak üzere diğer deyim sözlüklerinden de yararlanarak sunulmuştur. Daha sonra anlam boyutu açısından dokuz ve kırk sayıları açıklanmıştır. Aynı anlam mekanizmalarına sahip deyimlerin anlamsal yönleri detaylandırılmıştır. Dokuz ve kırk sayılarının var olduğu sözdizimindeki diğer dil birlikleri ile ilişkileri metin bağlamında ele alınmıştır. İnceleme kapsamındaki deyimlerdeki dokuz ve kırk sayılarının hem birbirleriyle hem de diğer sayılarla olan eşdizimlilik çizgileri sunulmuştur. Eşdizimli yapılar içerisinde deyimler ve atasözleri, iki ya da daha fazla kelimenin sıklıkla birlikte kullanım sahasında bulunmaktadırlar. Deyimler ve atasözlerinin bu kullanım sahaları onlara esnek bir boyut kazandırmıştır. Bu esnek yapı deyimlerde yer alan dokuz ve kırk sayılarının başka sayılarla yer değiştirmeleri açısından daha kolay bir dinamizme sahiptir. Bu yüzden deyimlerdeki kelimelerin metin bağlamı içerisindeki anlam alanlarını belirlemede eşdizimlilik çizgisinin önemli bir yeri vardır. Kültürel bağlamından da ayrılmadan açıklanan deyimlerdeki dokuz ve kırk sayılarının anlamsal uyumları ve mesajları eşdizimliliğin bir kolu olan anlam temelli yaklaşım ile irdelenmiştir.

Keywords


Numbers are one of the indicators used in reflecting people's feelings and thoughts. The lines of meaning of numbers have been shaped by the traditions, traditions, culture and religious beliefs of the nations. Numbers are always in an important position in Turkish culture and belief. In fact, in Turkish mythology, some numbers have a sacred quality. Also, some numbers have very special meanings. Turkey Turkish idioms and proverbs located in both the number forty nine and values that they carry both collocations line between these two numbers is the most striking aspect. In this article, idioms containing the numbers nine and forty were determined by scanning. The dictionary meanings of these idioms, in which nine and forty numbers are determined, are presented by taking advantage of other Turkish dictionary dictionaries, especially the current Turkish dictionary. Then nine and forty numbers are explained in terms of meaning dimension. The semantic aspects of idioms with the same meaning mechanisms are detailed. Nine and forty numbers and other language associations in the syntax are discussed in the context of the text. The collocation lines of the nine and forty numbers in the statements included in the review are presented both with each other and with other numbers. In collocations, phrases and proverbs are often used together in two or more words. Therefore, they take a more flexible approach. This flexible structure has an easier dynamism in terms of being replaced by other words. Therefore, collocations have an important place in determining the meaning areas of the words within the context of the text. The semantic harmony and messages of the nine and forty numbers in the idioms that are explained without leaving their cultural context are examined with the meaning-based approach, which is a branch of collocation.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,785
Number of downloads 479

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.