Behcetü’l-Hadâik’taki Fiilimsiler ve Bunların Kullanılışı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme

Author:

Number of pages:
65-78
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-Volume 15 Issue 1

İçerisinde Doğu Türkçesi ve Batı Türkçesine ait dil özellikleri barındıran eserlere karışık dilli denmektedir. Behcetü’l-Hadâik da Kıssa-yı Yusuf ve Feraiz Kitabı ile birlikte karışık dilli olarak nitelendirilen eserlerden biridir. Behcetü’l-Hadâik, bir öğüt kitabıdır. Eser, Sadettin Buluç tarafından bulunmuştur. Eserin bütününün neşrini Mustafa Canpolat yapmıştır. Behcetü’l-Hadâik ve diğer karışık dilli eserlerle ilgili Doğu Türkçesi ve Batı Türkçesine ait dil özelliklerini gösteren karşılaştırmalı incelemeler ile istatistiki verilere dayanan araştırmalar yapılmamıştır. Dolayısıyla bu eserlerin niçin karışık dilli kabul edildikleri ile ilgili somut veriler henüz ortaya konmamıştır. Bu çalışmada öncelikle Behcetü’l-Hadâik eserindeki fiilimsiler tespit edilecektir. Fiilimsiler, Türkçenin asli unsurlarından biridir ve Eski Türkçeden bu yana Türkçede işlek bir biçimde kullanılagelmişlerdir. Behcetü’l-Hadâik’taki fiilimsiler tespit edildikten sonra, bu fiilimsilerin Karahanlı, Harezm, Kıpçak ve Eski Anadolu Türkçesindeki kullanımlarını incelemek amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, yazarı bilinmeyen eserin Ebu Bekr bin Şeyh Ali bin Muhammed tarafından H 703/M 1303 yılında istinsah edilen ve Mustafa Canpolat tarafından neşredilen Bursa nüshası değerlendirilmiş ve Türkçenin tarihi dönemlerinde kullanılan birçok fiilimsinin eserin Bursa nüshasında da kullanıldığı görülmüştür. Eser, 14. yüzyılın başlarında istinsah edilmesine rağmen eserde Karahanlı, Harezm ve Kıpçak Türkçesine özgü daha fazla veri tespit edilmiştir. Bu durum, eserin Doğu Türkçesinden Batı Türkçesine tercüme edildiğini ya da Anadolu’ya daha sonra göç eden birisi tarafından yazıldığını düşündürmektedir.

Keywords


The works that contain the language features belonging to Eastern Turkish and Western Turkish are called mixed language works. Behcetü’l-Hadâik is one of the works that is described as mixed-language together with Kıssa-yı Yusuf and Feraiz Book. Behcetü’l-Hadâik is a book of counsel. This copy was found by Sadettin Buluç. Mustafa Canpolat published the work. Comparative studies showing the language features of Eastern Turkish and Western Turkish related to Behcetü’l-Hadâik and other mixed language works and researches based on statistical data were not conducted. Behcetü’l-Hadâik is a book oftensively in Turkish since Old Turkish. After the detection of the gerundial in Behcetü’l-Hadâik, it is aimed to examine the use of these gerundials in Karahan, Khwarezm, Kipchak and Old Anatolian Turkish. In this context, the Bursa copy of the work written by an unknown author, which was copied by Abu Bakr bin Sheikh Ali bin Muhammad in H 703 / M 1303 and published by Mustafa Canpolat, was evaluated and it was observed that many gerundial works used in the historical periods of Turkish were also used in Bursa copy. Although the work was retained at the beginning of the 14th century, more data specific to Karahan, Khwarezm and Kipchak Turkish were found. This suggests that the work was translated from Eastern Turkish to Western Turkish or written by someone who later migrated to Anatolia.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,642
Number of downloads 675

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.