Türk dilinin tarihî gelişimi içerisinde Çağatay Türkçesi önemli ve uzun bir süreyi içine alır. 15. yüzyılda başlayıp 20. yüzyılda yerini Özbek Türkçesine ve Yeni Uygur Türkçesine bırakan Çağatay Türkçesi, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında dillik gelişmelerle beraber sosyo-politik etkilerle tarihteki yerini alır. Bu geçiş sürecinde çeşitli ağız özellikleri dile girmeye başlar. Bu dönemde özellikle Doğu Türkistan’da yazılmış geçiş dönemine ait pek çok yazılı metin çalışılmayı beklemektedir. Çağatay Türkçesi metinlerinin derlenmesi ve işlenmesi konusunda önemli bir isim Gunnar Jarring’dir. İsveçli diplomat Türkolog Gunnar Jarring (ö. 2002) uzun bir süre Doğu Türkistan’da araştırma ve derlemeler yapmak üzere bulunmuştur. Onun bırakmış olduğu Doğu Türkistan’dan derlediği metinler, son yıllarda bu boşluğu doldurmak üzere çok önemli bir fırsat oluşturmaktadır. Bu metinlere dijital ortamda ulaşılabiliyor olması bu dönemin dil özelliklerinin ortaya çıkarılmasında uzmanların dikkatini bu koleksiyona yöneltmiştir. Bu Koleksiyon’daki bazı metinler yayımlanmıştır. İşte bu çalışmada da Jarring Koleksiyonu’ndan elde edilmiş dört sayfalık bir hikâye konu edilecektir. Hikâye muhtemelen 19. yüzyılda yazılmış bir kitaptan alınmıştır. Bu hikâyenin orijinali http://uyghur.ittc.ku.edu/manuscripts/index.xhtml.sitesiden Prov.460’dan elde edilmiştir. Çalışmada hikâyenin transkripsiyonlu metni, dil bilgisi incelemesi, sözlük ve dizini ile dikkat çeken dil özellikleri tespit edilecektir. Özellikle önceki dönemlerde ve kaynaklarda görmediğimiz –edurġan sıfat-fiil ekine ve –ġan éken yapısındaki öğrenilen geçmiş zamanın rivayeti ile önceki dönemlerde çoğunlukla gizlemek anlamında kullanılan ve seyrek olarak icra etmek, gerçekleştirmek anlamında kullanılanyap- (yaf-) fiilinin Oğuz Türkçesinde olduğu gibi gerçekleştirmek, icra etmek, imal etmek anlamlarında kullanılmasına dikkat çekilecektir. Böylece Geç Dönem Çağataycanın dil özelliklerinin ortaya çıkarılmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.

In the historical development of the Turksih language, Chagatai Turkish takes an important and long time. Beginning in the 15th century and leaving its place to Uzbek Turkish and New Uigur Turkish in the 20th century, Chagatai Turkish takes its place in the history with socio-political influences along with linguistic developments in the 19th and early 20th centıries. In this transition period, various oral features begin to enter the language. In this period, many written text from the transition period, especially written in East Turkestan, are waiting to be studied. Gunnar Jarring is an important name in the collection and processing of Chagatai Turkish texts. Gunnar Jarring (d.2002), a Swedish diplomat, has been in East Turkestan for a long time in order to conduct resarch end reviews. The text he has compiled from East Turkestan have been an important opportunity to fill this gap in recent years. The fact that these texts can be accessed in digital environment has directed the attention of experts to this collection in revealing the language features of this period. Some texts in this collection have been puplished. In this study, a four-page story from the Jarring Collection will be discussed. The story was probably taken from a book written in the 19th century. The original of this story was obtained from Prow. 460 at http://uyghur.ittc.ku.edu/manuscripts/index.xhtml.In this study, the transcribed text of the story, gramer analysis, dictionary and index will be determined and the language features will be resolved. Particular attention will be paid to the –edurġan adjective-verbsuffixs, which we did not encounter in previous periods and sources, and the use of yap- (yaf-) verb used in the sense of concealing the past tense learned in the structure of –ġan éken and hiding in previousperiods, as used in Oghuz Turkish.