16. yüzyılın önde gelen Divan şairlerinden Zatî, dönemin genç şairlerine yol gösterici vasfıyla öne çıkmıştır. Birçok önemli eseri olmasına rağmen, divanı öne çıkan eseri olarak kabul edilmektedir. Bu divanda yer alan gazeller daha çok rindane bir söyleyişle kaleme alınmış olan şiirlerdir. Atasözü, deyim, halk tabirleri gibi halka yönelik unsurları da şiirlerinde kullanan Zatî, sade bir söyleyişe sahiptir. Döneminin padişahlarına ve devlet kademesindeki birçok yöneticisine kasideler yazan şair, geçimini bu şiirlerden elde ettiği hediyelerin yanı sıra, Bayezit Camiinin bahçesinde yer alan remilci dükkanında remilcilik yaparak sürdürmüştür. “Zamanında “Pîr” diye anılan Zatî, hayatı boyunca içlerinde Baki’nin de bulunduğu pek çok şaire hocalık etmiştir. Zatî pek çok gazel yazmasından da anlaşılacağı gibi geniş bir hayal gücüne sahiptir. İran şairlerinden Kemal-i Hucendî’ye benzetilen Zatî, gazellerindeki dil ve üslup özellikleriyle Necati ile Baki arasında bir köprü niteliğindedir. Edebi sanatlara düşkün olan Zatî, kolay ve rahat söyleyişi ile bu yüzyılda gazel vadisinde genç şairlere örnek olmuştur. Gazellerinde tasavvufî bir duyuştan çok aşıkane bir söyleyişi tercih etmiş olan Zatî’nin rint bir üslupla söylediği şiirleri edebi sanatların kullanımı açısından da zengin bir özelliktedir. Şiirlerinde sade bir dil tercih eden şairin bu özelliği onun atasözleri, deyim ve halk tabirlerini daha rahat kullanmasına yol açmıştır. Gazellerinde günlük hayatta yaşanan her türlü olayı ele alabilen şair, halkın inanışlarını, adet ve farklı yaşam şekillerini de şiirlerinde konu edinmiştir. Klasik Türk edebiyatının tüm yönleriyle anlaşılıp değerlendirmeye tabi tutulması için şairlerin divanları dışında bulunan şiirlerinin de göz önüne alınması gerekmektedir. Tarafımızdan doktora tezi olarak hazırlanan Ravzatü’l-Eş’arda bulunan Zati’ye ait şiirler bugüne kadar yayımlanmamıştır. Bu şiirlerin de edebiyat çevrelerinin dikkatine sunulması düşüncesinden hareketle Zatî’ye ait olduğu düşünülen bu gazeller çalışmamızda sunulmuştur. Bu şiirlerden 14 tanesi Ravzatü’l-Eş’ar adlı mecmuada bulunmaktadır. Dil ve üslup unsurları açısından Zatî’ye ait olduğu düşünülen gazellerin tamamı makalede sunulmuştur.

Zatî, one of the poets who lived in the 16th century, came to the fore as a guide for young poets of his time. The poet has many works and especially his divan is the prominent one amongst his other works. The ghazals included in this divan are written in more of a rindane (feeling complaisance to the world and its living and non-living beings) utterance. Zatî, who uses folk-related elements such as proverbs, idioms and folk expressions, has a simple utterance. The poet who presented kasides to different sultans and executives at various levels of the government who lived in his period, earned his life by this profession of his called ‘’remil’’ (fortune telling using sand) in the remil shop located in the garden of Bayezit Mosque, besides the gifts he earned from the government by the poems he presented. The poet’s poems are also included in various majmuas (journals) besides his ghazals included in his divan. 14 of these poems are found in the majmua named ‘’Ravzatü’l-Eş’ar’’. All of the ghazals which are thought to belong to Zatî by the way of language and wording are presented in the article. The poet who could handle every kind of daily situation in his gazelles, mentioned folk beliefs, traditions and different living styles in his poems. It is necessary to take his poems that are not included in his divans to consideration in order to understand the classical Turkish literature fully and to put it through evaluation. The poems by Zatî that are found in Ravzatü’l-Eş’ar, a Ph.D. dissertation prepared by us, have not been published since today. These gazelles which are thought to belong to Zatî are presented in our study with reference to the thought of presenting these poems to the considerations of literary communities.