Osmanlı Devleti’nin son yılları ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş döneminin sosyokültürel gerçeklerinin yansıtan ve “milli şair” olarak bilinen Mehmet Akif Ersoy, Türkiye’nin edebiyat alanında en önde gelen isimlerinden biridir. Edebiyattaki eşsiz konumuna rağmen, uluslararası akademik camiada hakkında bilinenler yetersizdir. 20. yüzyılın ilk yıllarında toplumdaki yozlaşmaya şahit olan Akif, vatandaşların bilincini dahili ve harici düşmanlara karşı uyanık tutma mücadelesi verirken İttihad-ı İslama ve toplumdaki cehaleti ortadan kaldırmaya dikkat çeker. Hayatı ve eserleri incelendiğinde, “milli ya da millyetçi” olarak bilinen şairin, millyetçilik anlayışının, geniş yelpazeli milliyetçilik tanımlarından biraz farklı olduğu görülmektedir. Temelde milliyetçilik için üç farklı yaklaşımdan söz edilebilir; birincisi etnik kökeni temel alan primordializm; ikincisi milliyet ve milliyetçilik kavramlarının son iki yüz yılda ortaya çıkmış olduğunu ileri süren modernist görüş; üçüncüsü ise ulusların modernliğini reddeden ve geçmişe yönelik efsanelerin, sembollerin ve törelerin günümüz uluslarını derinden etkilediğini öne süren etnik sembolizmdir. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, “milli şair” olarak Mehmet Akif’in milliyetçiliği hangi kategoride değerlendirilebilir? Asıl üzerinde durduğu nokta etnik kimlik mi, milliyetçiliğin modernliği mi, etnik sembolizm mi? Bu çalışmanın amacı bazı eserlerinden yola çıkarak, Mehmet Akif Ersoy’un milletçiliğini tartışmak ve bu bağlamda şairin, daha çok kan bağı, vatan toprağı, miras ve kültür gibi öğeleri ön planda tutan çeşitli milliyet tanımları arasındaki yerini saptamaya çalışmaktır.

Reflecting the socio-cultural realities of last years of Ottoman Sultanate and the foundation of Turkish Republic in his works, Mehmet Akif Ersoy is known as “the national poet” of Turkey and is among one of the prominent figures of man of letters in Turkey. Despite his irreplaceable position in literature, few is known about him on international academic fields. Testifying the corruption in society in early twentieth century, he struggles to keep the consciousness of his citizens alive against both, the enemies inside and outside by referring to Islamic unity and eliminating ignorance in society. Upon reading his life and his works, it appears that, called as a “national or nationalist” poet, his nationalism is a little bit different from the wide scale definitions of nationalism. Basically it can be proposed that there are three different approaches of nationalism: the first one is primordialism whose main focus is on ethnicity; the second one is modernism which argues that nation and nationalism are the subject matter of the last two centuries, namely they are modern concepts; and the third one is ethno-symbolism which refuses the modernity of nations and claims that the myths, symbols and morals dating back influence the context of nationalism today. So if he was a nationalist, what kind of a nationalist was Mehmet Akif? Was his main concern on ethnicity, modernity or some values dating back? The aim of this study is discussing his nationalism in his selected works, and locating his position among the various definitions of nation and nationalism, which mostly promote common kinship, territory, heritage and culture.