“Abes-Muktebes Tartışması” genellikle göz veya kulak için kafiye etrafında şekillenen bir tartışma olarak bilinir. Bu açıdan bakılınca tartışma sanki Malumatın göz için, Recaizade M. Ekrem’in kulak için kafiyeyi savunduğu bir tartışma intibaını uyandırmaktadır. Bazı edebiyat tarihçileri de tartışmayı ağırlıklı olarak bu açıdan değerlendirir. Ancak tartışma metinleri ve özellikle Ekrem’in değerlendirmeleri dikkatle okununca meselenin böyle olmadığı, Ekrem’in sırf kulak için kafiyeyi savunmadığı görülecektir. Tartışmanın bu şekilde aktarılmasının/yorumlanmasının sebebi Malumat eleştirmeninin dar bir zaviyeden bakarak Ekrem’i kulak için kafiyeyi savunan biri olarak göstermesidir. Halbuki tartışmaya Malumat gözüyle bakılamaz. Göz veya kulak için kafiye konularını da içine alan tartışma esasında kafiyenin zevke hizmet ettiğine, sanat ve edebiyatın bilimle ilişkisine ve tenkidin mahiyetine dair bir tartışmadır. Bu yönüyle de tenkit tarihinin ve sanat eleştirisinin gelişim çizgisi üzerinde bir konuma sahiptir. XIX. Asır Türk edebiyatının son çeyreğinde dil bahislerinin edebiyatın dışında tutulmasında tenkidin öncü bir rolü olmuştur. “Abes-Muktebes Tartışması” bu ayırıma nasıl gidildiğinin tipik örneklerinden biridir. Bir yanda dilin gramatik kullanımına dayalı Malumat eleştirisi diğer yanda Recaizade M. Ekrem’in tenkitte dil bahislerini aşan ve sanat eleştirisine yönelen tenkit anlayışı. XIX. Asrın son çeyreği bir yönüyle edebiyattan dil bahislerinin ayıklama çabalarının yoğunluk kazandığı bir zaman dilimini ifade eder. Tartışmanın vuku bulduğu 1895 senesinde ayrımın çizgileri netleşmeye başlayacaktır. Yazımız tartışmayı bu yönleriyle edebiyat tarihi ve eleştirisinde anlaşılır kılmaya çalışmaktadır.

“The Debate of The Abes-Muktebes” is often known as a debate around the rhyme for the eye or ear. From this point of view, the discussion create an impression as if Recaizade M. Ekrem defended rhyme for the ear. Some literary historians also consider the discussion mainly from this perspective. However, when perusal the discussion texts and especially Ekrem's evaluations it will be seen that this is not the case and Ekrem does not defend rhyme just for the ear. the reason of understanding the discussion / interpretation of this way, thereby think inside the box Malumat reviewer’s show Ekrem as if one who defends rhymes for the ear. However, the debate it can not been considered with Malumat. the debate whic also about the rhyme for the eye or ear is fundamentally a controversy over the service of rhyme for pleasure, art and literature in relation to science and the nature of criticism. In this respect, it has a position on the development line of the history of criticism and art criticism. Criticism has played a leading role in keeping the language discussions out of literature in the last quarter of the XIX. century. “The Debate of The Abes-Muktebes” is one of the typical examples of how this separation is made. On the one hand, Malumat criticism which based on the grammatical use of language on the other hand Recaizade M. Ekrem’s critic viewpoint which goes beyond language subjects and is directed to art criticism. The last quarter of the XIX. century refers to a period of time in which one of the language discussions of literature has been intensifying. In 1895, when the debate took place, the lines of distinction would begin to become clear. In this way, our article tries to make the debate understandable in the history and criticism of literature.