Türkiye Türkçesi ağızları Türkçenin söz varlığının önemli bir kaynağıdır. Ana yurttan Anadolu’ya göç eden Oğuz boyları Anadolu’da dağınık bir biçimde yerleşmişlerdir. Konuşmuş oldukları Türkçe ile Anadolu’daki farklı Oğuz boylarının konuştukları Türkçenin etkileşimi ile birbirinden farklı ses ve şekil özellikleri barındıran ağızlar ortaya çıkmıştır. 1928’deki harf inkılabı ve akabindeki Türkçeleştirme faaliyetleri ile ağızlara olan ilgi artmaya başlamıştır. 1932’de Türk Dili Tetkik Cemiyetinin kurulmasıyla Türkiye Türkçesi ağızlarındaki söz varlığı çalışmalarına başlanmış ve hâli hazırdaki kelimeler dönemin zor şartlarına rağmen fişleme şeklinde toplanmaya başlanmıştır. On yıllarca süren bu çalışmalar neticesinde Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü oluşturulmuş ve bu sözlüğe farklı dönemlerde birçok eklemeler yapılarak eser daha kapsamlı hâle getirilmiştir. Türk Dil Kurumu tarafından 6 cilt olarak basılan Derleme Sözlüğü, 1932-1934 ve 1952-1959 yıllarında yapılan derlemelerin birleştirilmesinden oluşmuştur. Son yıllardaki sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmelere bağlı olarak Türkiye Türkçesi ağızlarına olan ilgi de artmış ve Derleme Sözlüğü araştırmacılara ilham kaynağı olmuştur. Buna bağlı olarak da birçok bölge, il, ilçe ve hatta köylerin söz varlığı ile ilgili çalışmalar yapılarak Derleme Sözlüğü’nün güncellenmesi çalışmalarına katkı sağlanmıştır. Bu çalışmada Adıyaman ili ve yöresi ağızlarındaki söz varlığı incelenmiştir. Derleme Sözlüğü’nde hâli hazırda Adıyaman ili ve yöresine ait sadece 81 kelime kayıtlıdır. Türklerin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Adıyaman’daki söz varlığından Derleme Sözlüğü’nde kayıtlı olmayan ya da farklı anlamda olan birçok kelime tespit edilmiştir. Bu kelimelerin sayısı oldukça fazla olduğu için bu çalışmada sadece yörede tespit edilen adlar üzerinde durulacaktır.

Turkish dialects are an important source of Turkish vocabulary. Oghuz tribes migrated from their homeland to Anatolia and settled in Anatolia in a dispersed manner. With the interaction between the Turkish they spoke and the Turkish spoken by different Oghuz tribes in Anatolia, dialects with different phonetic and morphological features emerged. With the alphabet reform in 1928 and the subsequent Turkification activities, interest in dialects began to increase. With the establishment of the Turkish Language Research Society in 1932, studies on the vocabulary of Turkish dialects in Turkey were started and the existing words were started to be collected in the form of a receipt despite the difficult conditions of the period. As a result of these studies that lasted for decades, the Compilation Dictionary of Folk Dialect in Turkey was created and many additions were made to this dictionary in different periods and the work was made more comprehensive. The Compilation Dictionary, which was published in 6 volumes by the Turkish Language Association, was formed by combining the compilations made in 1932-1934 and 1952-1959. Depending on the social, economic and cultural developments in recent years, interest in the dialects of Turkish dialects has also increased and the Compilation Dictionary has become a source of inspiration for researchers. Accordingly, studies on the vocabulary of many regions, provinces, districts and even villages have contributed to the updating of the Compilation Dictionary. In this study, the vocabulary in the dialects of Adıyaman province and its region is analyzed. Currently, only 81 words belonging to Adıyaman province and its region are recorded in the Compilation Dictionary. In Adıyaman, which is one of the oldest settlements of Turks, many words that are not registered in the Compilation Dictionary or have different meanings have been identified. Since the number of these words is quite high, this study will only focus on the names identified in the region.