Türkmenistan edebiyatının şüphesiz en büyük yazarlarından biri Makhtumkuli Fragi’dir. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında yaşamış olan Makhtumkuli Fragi, Türkmenistan'ın kültürel mirasında önemli bir rol oynamıştır. Harezm bölgesinde doğmuş olan bu büyük şair, halk ve divan edebiyatı geleneğine bağlı şiirler yazmıştır. "Divan" adlı şiir koleksiyonu, Türkmen edebiyatının önemli bir parçası olarak kabul edilir. TÜRKSOY tarafından doğumunun 300'üncü yılı olması dolayısıyla 2024'ün Türk dünyasının büyük şair ve düşünürü “Mahdumkulu Firaki Yılı” ilan edilmesinin kararlaştırılmıştır. Mahtumkulu Divanı’ndaki şiirlerin büyük bölümü dil, vezin ve şekil bakımından daha çok halk şiirinin şekil özelliklerini taşımaktadır. Genellikle 8’li, 11’li ölçüsüyle yazılan şiirler vardır. Halk şiirinde çok görülen redifle pekiştirilmiş yarım kafiyeler kullanılmıştır. Divan’da bulunan özellikle beş ve üzerinde dizeli bentlerden oluşan şiirler çoğunlukla 14, 15 ve 16’lı hece ölçüleriyle yazılmıştır. Mahtumkulu’nun dil kullanmadaki incelik ve estetik değerleri, Türkmenistan'ın kültürel kimliğini güçlendirmiştir. Şair şiirlerinde hem duygusal hem de düşünsel bir kişilik özelliği gösterir. Şairin kişiliği, şiirlerindeki derin duyguları ve insan doğasının karmaşıklığını ve inançsal motifler içerir. İnsan haklarına olan inancı ve halkın refahı için duyduğu kaygı, şairin kişiliğinin önemli bir parçasıdır. Şiirlerinde aşk, doğa ve insanlar arasındaki ilişkiler gibi evrensel temalar işlenir. Şiirlerindeki derin anlam ve dil inceliği, Türkmenistan edebiyatının zenginliğini ortaya koyması ve arttırması bakımından önemlidir. Bu makalede, Türkmenistan dil ve edebiyatında önemli bir yere sahip olan Makhtumkuli Fragi'nin şiiri metindilbilimsel yöntemlerle analiz edilmiştir.

Abstract: Makhtumkuli Fragi is undoubtedly one of the greatest writers of Turkmenistan literature. Makhtumkuli Fragi, who lived in the late 18th and early 19th centuries, played an important role in the cultural heritage of Turkmenistan. This great poet, who was born in the Khwarezm region, wrote poems in the tradition of folk and divan literature. The poetry collection "Divan" is considered an important part of Turkmen literature. It has been decided by TURKSOY to declare 2024 as the "Year of Mahdumkulu Firaki", the great poet and thinker of the Turkish world, on the occasion of the 300th anniversary of his birth. Most of the poems in Mahtumkulu Divan have the formal characteristics of folk poetry in terms of language, meter and form. There are poems generally written in 8th and 11th meter. Half rhymes reinforced with redif, which are common in folk poetry, were used. The poems in the Divan, especially consisting of stanzas of five or more lines, were mostly written in meters of 14, 15 and 16 syllables. Mahtumkulu's elegance and aesthetic values in using language have strengthened the cultural identity of Turkmenistan. The poet shows both emotional and intellectual personality traits in his poems. The poet's personality includes deep emotions, the complexity of human nature and religious motifs in his poems. His belief in human rights and his concern for the welfare of the people are an important part of the poet's personality. The deep meaning and subtlety of language in his poems are important in terms of revealing and increasing the richness of Turkmenistan literature. In this article, the poetry of Makhtumkuli Fragi, which has an important place in the language and literature of Turkmenistan, was analyzed with text linguistic methods.