Gérard Genette'in önerdiği anlamda yanmetinsel unsurlar; yazarın adı ve biyografisi, çevirmenin adı ve biyografisi, önsözler, dipnotlar, sonnotlar, resimler vb. tamamlayıcı metin bileşenleridir. Bu unsurlar, okurun içeriği daha etkili bir şekilde anlaması için ek bilgiler sunarak edebi bir metni geliştirir ve metni tamamlanmış bir edebi üretime dönüştürür. Yanmetinler, edebi işlevlerinin yanı sıra, özellikle çevirmen tarafından oluşturulmuşlarsa, çevirmenin görünürlüğünü artırırlar ve çeviri sürecinde ideolojik bir konum üstlenirler. Böylelikle, çevirinin ve çevirmenin sosyal statüsünü ortaya koyarak sosyolojik bir rol üstlenirler. Bu çalışma, yanmetinlerin bahsi geçen önemli rolüne odaklanarak, George Orwell'in 1984 adlı eserinin iki farklı Türkçe çevirisinde (Can Yayınları'ndan Celal Üster tarafından 2016 yılında çevrilen 1984 [en popüler çeviri] ve Everest Yayınları'ndan Mustafa Bal tarafından 2020 yılında çevrilen 1984 [en son çevirilerden biri]) yanmetinsel unsurların kullanımı veya göz ardı edilmesi durumlarının ardındaki sosyolojik ideolojiye ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu amaç çerçevesinde, çalışmada nitel araştırma deseni kullanılmış, elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çevirmenlerin yanmetinsel unsurları kullanma ve kullanmama konusundaki bakış açıları Pierre Bourdieu'nün çeviri sosyolojisi kapsamında incelenmiştir. Gérard Genette’in yanmetinsel kavramları Pierre Bourdie’nün alan, habitus, sermaye ve illusio kavramları ile harmanlanarak George Orwell’in 1984 romanının iki Türkçe tercümesi özelinde söz konusu birleşimin etkileri irdelenmiştir. Bu bağlamda, çevirmenlerin yorumları ve açıklamaları, yanmetinleri kullanma/kullanmama tercihleri açısından analiz edilecek ve edebi metinleri çevirirken yanmetinlerin kullanımında sosyolojik süreçlerin önemini anlamak için habitus ve sermayenin rolü karşılaştırmalı bir perspektiften tartışılmıştır. Veri analizi ve tartışma süreçlerinin sonunda, çevirmenlerin habitüslerinin, sermayelerinin ve illusiolarının çevrilecek eseri seçme ve yanmetinsel unsur kullanıp/kullanmama tercihlerini önemli ölçüde etkilediği tespit edilmiştir.

Paratextual elements, in the sense suggested by Gérard Genette, are complementary components of the text such as the author’s name and biography, the translator’s name and biography, prefaces, footnotes, endnotes, illustrations, etc. These elements enhance a literary text by offering extra information for the reader to understand the content more effectively and transform the text into a completed literary production. Besides their literary functions, the paratexts play a significant role in translation, especially if they are created by the translator because they increase the visibility of the translator and assume an ideological position in the translation process. By focusing on this significant role of paratexts, the present study aims to shed light on the sociological ideology behind the use and non-use of paratextual elements in two different Turkish translations of George Orwell’s 1984 (1984 translated by Celal Üster from Can Publishing House in 2016 [the most popular translation] and 1984 translated by Mustafa Bal from Everest Publishing House in 2020 [one of the latest translations]). For this purpose, relevant translations have been examined through the qualitative research model, and the collected data have been evaluated through the content analysis method. The mindsets of the translators in using and not using paratextual elements have been analyzed within the scope of Pierre Bourdieu’s sociology of translation. The comments and explanations of the translators have been analyzed in terms of their choices in using/not using paratexts, and the role of the habitus and capital have been discussed from a comparative perspective to understand the significance of sociological processes in creating translations of literary texts with or without paratextual elements. After the processes of data analysis and discussion, it has been found that the translators’ capital, habitus and illusio have significantly influenced their preferences in choosing the novel in question for translation and in using paratextual elements or not.