İnsanın yaşamı için zorunlu ve evrensel bir değer olan adalet kavramı, önemi gereği çeşitli bağlamlarda birçok filozof tarafından ele alınıp tartışılmıştır. Adalet kavramının oluşmasında yer, zaman, din, toplumsal yapı, kültür gibi birçok parametre etkili olduğundan devlet yönetimi ile ilgili tarihi metinlerde, kavramın temel konulardan biri olarak ele alındığı ancak bütünün üzerinde fikir birliğine vardığı bir içeriğin oluşmadığı görülür. Türk kültür tarihinde birçok eserde, hak ettiği önem dolayısıyla konuya değinilmiş ancak siyasetname metinlerinde devlet yönetimindeki temel kavramlardan biri olarak ayrıntılı ele alınmıştır. Siyasetname metinlerinde ele alınışında hem farklı toplumların ve kültürlerin hem de İslam felsefesinin etkileri görülmektedir. Tarihî metinlerimiz arasında Orhon Türkçesinden başlamak üzere siyasetname türünde değerlendirilen birçok metin vardır. Kutadgu Bilig de bunlardan biridir. Çalışmada ilk İslamî metinlerden biri olması dolayısıyla Kutadgu Bilig’de “adalet” kavramı, kültürel/dini etkiler ve kavramın eşdizimlilik kurduğu diğer yapılarla ilişkisi açılarından değerlendirilecektir. Türk kültür tarihinde önemli bir yere sahip olan siyasetname metinlerinde hâkim temalardan biri adalettir. Burada kavrama birçok değer yüklenmiştir. Örneğin devletin ve padişahın uzun ömürlü olması, toplumun refah içinde olması adaletin uygulanışı ile ilişkilendirilmiş; devlet yönetiminde “olmazsa olmaz” şart kabul edilmiş ve devletin temeli olarak görülmüştür. Bu sebeple devleti, halkı refaha, götüren şeyin doğruluk ve adalet olduğu vurgusu birçok beyitte yapılmıştır. Bu çalışmada Kutadgu Bilig’de metaforlarla anlatılmış olan adalet anlayışı eski Yunan ve İslam (Farabi) filozoflarının düşünceleriyle ilişkilendirilerek incelenmiştir.

The concept of justice, which is a necessary and universal value for human life, has been discussed and discussed by many philosophers in various contexts due to its importance. Many parameters such as place, time, religion, social structure and culture are effective in the formation of the concept of justice. For this reason, it is seen that the concept is considered as one of the main issues in historical texts on state administration, but there is no content on which the whole agrees. The subject has been mentioned in many works in the history of Turkish culture, but it has been discussed in detail as one of the basic concepts in state administration in the texts of politics. The effects of both different societies and cultures and Islamic philosophy can be seen when it is handled in the texts of the political book. Among our historical texts, there are many texts that are evaluated in the type of politics, starting from the Orkhon Turkish. In this study, the concept of "justice" in Kutadgu Bilig, as it is one of the first Islamic texts, will be evaluated in terms of cultural/religious effects and the relationship of the concept with other structures with which it establishes collocation. In our study, the perceptive of justice in Kutadgu Bilig will be examined by associating it with the thoughts of ancient Greek and Islamic (Farabi) philosophers.