Edebi anlatının en şiirsel ve sanatlı hâllerinden birisi divan şiiridir. Çoğunlukla aşkın, sevgilinin, ayrılığın konu edildiği divan şiirinin asıl konularından bir diğeri de doğadır. Doğada vuku bulan en ufak değişiklik, şairin kaleminde en ihtişamlı haliyle tasvir edilmeye çalışılır. Şairin kelimeleriyle yaptığı bu tasvir okuyucunun gözünde adeta bir tablo görüntüsü oluşturur. Özellikle mevsimler bu görüntüyü oluşturmak için kullanılan zaman bölümleri olmuştur. Mevsimler kimi zaman teşhis edilmiş, kimi zaman getirdiği doğal güzellikleri anlatılmış ve kimi zaman da mevsimlerin şairin üzerinde bıraktığı duygu ayrıntılarıyla aktarılmıştır. Özellikle kasidelerin bahariyye ve şitaiyye ismi verilen nesip bölümleri mevsimlerin anlatımı için ayrılan türler olmuşlardır. Baharın gelişini her yönüyle anlatan bahariye isimli kasideler ile kış mevsimini tafsilatlı olarak tasvir eden şitaiyelerde yazıldıkları dönemin kültürel izlerine rastlamak mümkün olduğu gibi toplumun ve şairin psikolojik yapısını da görmek mümkündür. Kimi zaman şairleri neşeli, şevkli bir ruh haline sokan mevsimler bazen de hüzne, kedere, eleme sevk eder.  Şair mevsimlerin değişimi ile ortaya çıkan doğal güzellikleri kendi ruh hali ile birleştirerek sanatlı ifadelerle şiirine yansıtır. Bu çalışmada bahariye ve şitaiyelerden hareketle mevsimlerin şairler üzerindeki etkisinin şiire ve şaire nasıl yansıdığı hususunda psikoloji temelli bir değerlendirme yapılmaya çalışılacaktır.  Bu okuma sonucunda elde edilen veriler ışığında psiko-kültürel unsurların bahariyye ve şitaiyelerdeki varlığı tartışılacaktır. Şitaiye ve bahariyeler için Ahmet Paşa, Şeyhî, Revânî, Fuzûlî, Bâkî, Cinânî, Taşlıcalı Yahya, Enderunlu Fazıl, Nef’i, Nev’i, Gelibolulu Mustafa Âlî ve Şeyh Galip’in Divanları taranmıştır.

One of the most poetic and artistic forms of literary narrative is Divan poetry. One of the main subjects of Divan poetry, which mostly deals with love, woman and separation, is nature. The smallest change that occurs in nature is tried to be depicted in the poet's pen in its most magnificent form. This depiction made by the poet's words almost creates a painting image in the eyes of the reader. The seasons in particular have been the divisions of time used to create this image. The seasons are sometimes identified, sometimes the natural beauties they bring are explained, and sometimes the feelings that the seasons leave on the poet are conveyed in detail. Particularly, the prose divisions called Bahariyye and Şitaiyye became the genres reserved for the expression of the seasons. It is possible to see the cultural traces of the period in which they were written, as well as to see the psychological structure of the society and the poet, in the odes called Bahariye, which describes the arrival of spring in all its aspects, and the shitaiyes that describe the winter season in detail. Sometimes the seasons that put the poets in a cheerful and enthusiastic mood, sometimes cause melancholy, sorrow and stigma. The poet combines the natural beauties that emerge with the change of seasons with his own mood and reflects them to his poetry with artistic expressions. In this study, it will be tried to make a psychology-based evaluation about how the effects of the seasons on poets are reflected on poetry and poets, based on Bahariye and Şitaiye. In the light of the data obtained as a result of this reading, the existence of psycho-cultural elements in Bahariyye and Şitaiye will be discussed. The Divans of Ahmet Pasha, Şeyhî, Revânî, Fuzûlî, Bâkî, Cinânî, Taşlıcalı Yahya, Enderunlu Fazıl, Nef'i, Nev'i, Gelibolulu Mustafa Âlî and Şeyh Galip have been scanned for shitaiye and springs.