Dil toplumun bir yansımasıdır. Dil sürekli gelişen ve değişen bir yapıdır. Dilin sürekli gelişmesi, dilde çeşitliliği sağlar. Dildeki çeşitlilik dilin her yapısında seste, sözde ve söz diziminde görülebilir. Ses değişikliğinin oluşum şartları ile ilgili birçok neden bulunmaktadır. Ses değişikliğinin seyrinin belirlenmesinde, algısal süreçler ve boğumlanma önemli rol oynar. Türkçe, tarih boyunca alt katman, yan katman, akraba diller ve akraba olmayan dillerin etkisinde kalmıştır. Bu durumda Türkçedeki sesler gerek sözlüksel gerek anlamsal değişikliğe uğramıştır. Dillerin fonetik sistemleri, bazı durumlarda bir sesin değişmesini diğer sesin durumuna bağlar. Ağız, dudak ve dil çevresindeki fonetik boşlukta bazen bir ünlü başka bir ünlüye doğru hareket etmek ister. Hareketini bir ünlüyü kendisine doğru çekme veya bir ünlüyü kendisinden uzaklaştırma/itme ile gerçekleştirir. Ünlülerin birbirine doğru hareketi ünlülerin değişim sürecini başlatır. Ünlü daralması ve genişlemesi Türkçede sık sık karşılaşılan ses değişimleridir. Ünlü daralması, a, e, o, ö seslerinin çeşitli boğumlanma özellikleri bakımından ı, i, u, ü seslerine; ünlü genişlemesi ı, i, u, ü seslerinin çeşitli boğumlanma özellikleri bakımından a, e, o, ö seslerine dönüşmesidir. Çalışmada o>u, ö>ü ünlü daralmaları ile u>o, ü>ö ünlü genişlemeleri incelenmiştir. Türkçede bu değişimlere neden olan durumlar belirlenmiştir. Türkçede bu değişimlerin iki nedeni bulunmaktadır: Birincisi Türkçenin ünlü yapısından kaynaklanan değişimler; ikincisi fonetik çevreye bağlı olarak meydana gelen değişimlerdir. Çalışmada TTA’ da fonetik çevreye bağlı olarak oluşan o>u, ö>ü ünlü daralmaları ile u>o, ü>ö ünlü genişlemeleri ele alınmıştır.

Language is a reflection of society. Language is a constantly evolving and structure. Continuous development of language provides diversity in language. Diversity in the language can be seen in every structure of the language in sound, pseudo-syntax. There are many reasons for the formation conditions of the voice change. Perceptual processes and choking play an important role in determining the course of voice change. Turkish has been influenced by substrate, side layer, relative languages and non-relative languages throughout history. In this case, the sounds in Turkish have undergone both lexical and semantic changes. The phonetic systems of languages connect the change of one voice in some cases to the state of the other voice. Sometimes a vowel wants to move towards another vowel in the phonetic space around the mouth, lips, and tongue. It performs its movement by pulling a vowel towards it or by pushing/removing a vowel from itself. The movement of vowel towards each other starts the exchange process of celebrities. Vowel contraction and expansion are frequent changes in Turkish. Vowel reduction, a, e, o, ö sounds are transformed into ı, i, u, ü sounds in terms of various articulation properties; vowel expansion ı, i, u, ü sounds are transformed into a, e, o, ö sounds in terms of various articulation properties. In this studies o>u, ö>ü with vowel reduction u>o, ü>ö with vowel expansion were examined. Conditions causing these changes in Turkish have been determined. There are two reasons for these changes in Turkish: The first one is the changes caused by the vowel structure of Turkish; the second is the changes that occur depending on the phonetic environment. In this study, the vowel reduction of o> u, ö> ü and u> o, ü> ö vowel expansions that are formed depending on the phonetic environment in TTA are discussed.