Osmanlı Devleti’nin en alt idari birimleri olan köy ve mahalleler her yönüyle incelenmeye değer yapılardır. Siyasi olaylar, devletin değişen yönleri gibi cazip konular elbette araştırmacılara daha ilgi çekici gelmekle birlikte şehirlerin dokusu içerisinde bir bütünü teşkil eden yaşayan halkın da bunların içerisinde kendisine bir yer bulması gerekmektedir. Osmanlı idare siteminin en alt kademesini ve halkın merkezle olan bağını temsil eden muhtar ve imamlar halk üzerindeki etkileri bakımından önemli şahsiyetlerdir. Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyıldan itibaren başlayan yenileşme süreci XIX. yüzyıla gelindiğinde devletin hemen her alanına yaygınlaştırıldığı bir noktaya varmıştır. Bundan elbette şehirlerde mahalleler ve halkın büyük bölümünün yaşadığı köyler de nasibini almıştır. Bu çalışmada öncelikle Osmanlı Arşivi Bab-ı Asafi Defterleri kataloğunda Ruus Kalemi Defterleri arasında yer alan 1659 numaralı defterde Balıkesir köylerine atanan muhtar ve imamlarla ilgili kayıtlardan faydalanılarak Balıkesir’de yeni oluşturulan köy idaresi ortaya konmuştur. Ruus Kalemi yüksek rütbeli vezir, beylerbeyi, sancak beyi dışındaki bütün devlet memurlarının tayin ve muamelelerinin yapılıp kayıt altına alındığı kalemdir. Seçilen muhtarların isimleri gerekli deftere kaydedilerek merkeze Ceride Nezaretine gönderildiğinden bu defterler Ruus Kaleminde muhafaza edilmiştir. Balıkesir’e ait olan 1659 numaralı defterden elde edilen bilgiler daha önce temettuat ve kadı sicillerine dayalı yapılmış olan çalışmalarla da desteklenmek suretiyle XIX. yüzyılda Balıkesir’in köylerinin yeni oluşturulan idari yapıları açıklanmıştır. Balıkesir köylerinin sosyal ve ekonomik yapısına da ayrıca değinilmiştir. Böylece Balıkesir özelinde yenilenen Osmanlı köy idaresi ele alınmıştır.

The villages and neighborhoods, which are the lowest administrative units of the Ottoman Empire, are worth considering in every aspect. Attractive topics such as political events and changing aspects of the state are of course more interesting to the researchers, but the people who form the whole of the cities need to find a place among them. Mukhtars and imams representing the lowest level of the Ottoman administrative system and the connection of the people with the center are important figures in terms of their effects (influences) on the people. The reformation process that began in the Ottoman Empire starting from the seventeenth century reached a point where it was spread to almost all areas of the state by the nineteenth century. Of course, the neighborhoods in the cities and the villages where the majority of the people live are affected from this situation. In this study, the newly established village administration in Balıkesir is explained by making use of the register numbered 1659 in Ruus Records in the Ottoman Archives. The Ruus Office is the unit where all civil servants other than high-ranking viziers, the admistrator of state (beylerbeyi) and governer (sancakbeyi) are appointed and registered. Since the names of the selected mukhtars were recorded in the register and sent to the Ceride Ministry, these registers were kept in Ruus Office. The information obtained from the book numbered 1659 belonging to Balıkesir has been compared with the previous studies based on the temettuat and kadı records. Thus, in the nineteenth century, the newly established village administration of Balıkesir has emerged. The social and economic structure of Balıkesir villages is also mentioned. In doing so the renewed Ottoman village administration in Balıkesir is discussed.