Bu çalışma, 2017-2021 arasında, Türk zeytinyağı sektörünün rekabet gücünü dünyada sektör liderleri olarak tanımlanan dört AB üyesi ülke (İspanya, İtalya, Portekiz, Yunanistan) ile karşılaştırmayı amaçlar. Sektörün söz konusu dönemdeki ihracat ve ithalat verileri ile Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi (AKÜ), Nispi İhracat Avantaj Endeksi (RXA), Nispi İthalat Avantaj Endeksi (RMA), Nispi Ticaret Avantaj Endeksi (RTA) ve Nispi Rekabet Üstünlüğü Endeksi (RC) hesaplanmıştır. Sektörün 2017-2021 yılları arasındaki ihracatı, Covid-19 pandemisinin etkisiyle ciddi bir düşüş yaşamıştır. Öte yandan sektörün ithalat cephesinde, diğer ülkelerden yapılan ham zeytinyağı ithalatı bir artış eğilimi içindedir. Türkiye, zeytin üretiminde güçlü bir potansiyele sahip olmasına karşın ürün verimliliği açısından lider üretici ülkeler olan İspanya ve İtalya’nın oldukça gerisindedir. Bu durum, ülkenin rekabet gücüne de yansımaktadır. Türkiye, dünya zeytinyağı ihraç pazarında katma değeri düşük, dökme ürün ile yer almaktadır. Katma değeri yüksek, markalı ve kutulu zeytinyağı ihracatında ise İspanya ve İtalya lider ülke konumundadır. Bulgulara göre, Türkiye-AB4 karşısında hiçbir dönem ticarette avantajlı duruma geçememiştir. RCA ve RXA değerleri her zaman 1’in altındadır. Bu da bize Türkiye’nin AB4 karşısında rekabet gücünden yoksun olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır. RMA, RTA ve RC sonuçları bir bütün olarak ele alındığında; Türkiye, söz konusu dört AB üyesi karşısında rekabetten yoksun, sektördeki gücünü ve potansiyelini gerektiği şekilde kullanamayan bir ülke pozisyondadır.

This study aims to compare the competitiveness of the Turkish olive oil sector with the four EU member countries (Spain, Italy, Portugal, Greece) defined as sector leaders in the world between 2017-2021. With the export and import data of the sector in the mentioned period; Comparative Advantage Index (RCA), Relative Export Advantage Index (RXA), Relative Import Advantage Index (RMA), Relative Trade Advantage Index (RTA), and Relative Competitive Advantage Index (RC) have been calculated. The exports of the sector between 2017-2021 experienced a serious decrease with the effect of the Covid-19 pandemic. On the other hand, on the import side of the sector, imports of crude olive oil from other countries are in an increasing trend.. Although Turkey has a strong potential in olive production, it is far behind Spain and Italy, which are the leading producer countries in terms of product efficiency. This situation is also reflected in the competitiveness of the country. Turkey is in the world olive oil export market with its low value-added, bulk product. Spain and Italy are the leading countries in the export of branded olive oil with high value added. According to the findings, Turkey has never been in an advantageous position in trade against the EU4. RCA and RXA values are always below 1. This clearly shows us that Turkey lacks competitiveness against the EU4. Considering the RMA, RTA and RC results as a whole; Turkey is in the position of a country that lacks competition and cannot properly use its power and potential in the sector against these four EU members.